Nam Phi: nền kinh tế yếu, giá nhà giảm

Nam Phi là nền kinh tế lớn thứ hai châu Phi. Đây là nơi xuất khẩu vàng và bạch kim lớn nhất thế giới. Du lịch cũng là một nguồn chính của ngoại hối.

Tuy nhiên, nền kinh tế Nam Phi rơi vào suy thoái trong quý 4-2019 khi GDP thực tế giảm 1,4%, tiếp theo đà giảm 0,8% trong quý 3. Trong năm 2009, kinh tế Nam Phi chỉ tăng trưởng 0,2%, mức yếu nhất kể từ năm 2009, theo cơ quan thống kê Nam Phi.

Trong hơn một thập kỷ qua, từ năm 2007 đến 2019, giá nhà ở đất nước châu Phi này đã tăng khoảng 57%, nhưng khi điều chỉnh theo lạm phát, giá thực tế đã giảm 18%.

Giá nhà ở đã giảm 1,22% sau khi điều chỉnh theo lạm phát trong quý 1-2020. So với cùng thời điểm năm trước, giá nhà chỉ tăng 0,11% nhưng đã giảm 1,45% theo giá thực tế.

Theo phân tích của Ngân hàng quốc gia First National Bank, nhu cầu về nhà ở vẫn còn yếu, phản ánh môi trường kinh tế vĩ mô đang dần suy thoái. Cộng thêm ảnh hưởng từ dịch Covid-19 làm cho mọi thứ tồi tệ hơn. Nhu cầu nhà ở, và giá nhà dự kiến sẽ giảm trong năm nay.

Bộ trưởng tài chính Tito Mboweni dự báo nền kinh tế nước này ​​sẽ giảm tới 6,4% trong năm nay, chủ yếu do các tác động bất lợi của đại dịch COVID-19

Những năm thị trường nhà ở Nam phi bùng nổ

Hiện tại, thị trường nhà ở Nam Phi khá ảm đạm, khác xa so với thời kỳ bùng nổ nhà ở thập kỷ trước (từ năm 2000 đến 2006) khi giá nhà ở quốc gia này tăng trung bình 20% mỗi năm. Giá nhà tăng lên đến đỉnh điểm vào tháng 10-2004 với mức tăng trưởng 35,7% hàng năm (32,5% tính theo giá trị thực), theo ABSA.

Sự xuất hiện của tầng lớp trung lưu ổn định về tài chính có tác động to lớn đến nhu cầu nhà ở, thêm vào đó là các khoản giảm thuế cá nhân trong bối cảnh nền kinh tế đang phát triển.

Tuy nhiên, sự bùng nổ phải dừng lại sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Từ 2008 đến 2009, giá nhà giảm 3,2%. Bên cạnh cuộc khủng hoảng toàn cầu và lãi suất tăng, việc giảm giá đã được thúc đẩy bởi việc thực thi Đạo luật tín dụng quốc gia vào giữa năm 2007.

Đạo luật tín dụng quốc gia nhằm bảo vệ người vay khỏi tình trạng mắc nợ quá mức, bằng cách giới hạn số tiền có thể vay và yêu cầu mọi người cho vay phải đánh giá mức độ đáng tin cậy của người vay.

Thị trường nhà đất tăng một chút trong năm 2010, một phần là nhờ chất xúc tác từ việc đăng cai FIFA World Cup lần thứ 19. Từ 2011 đến 2019, giá nhà đã tăng gần 51%. Nhưng sau khi khấu trừ lạm phát, giá nhà trên thực tế chỉ tăng 0,4%.

Tài chính hộ gia đình yếu kém

Nhiều hộ gia đình ở Nam Phi đang gặp áp lực về tài chính, vì tăng trưởng kinh tế chậm, mức độ việc làm thấp và lãi suất cao.

Các khoản nợ hộ gia đình tăng 5,7% trong năm 2019, sau mức tăng trưởng 5,5% trong năm 2018, theo SARB.

Tốc độ tích lũy nợ hộ gia đình đã tăng nhanh trong quý 4-2019 do tăng trưởng nhanh hơn trong việc gia hạn các khoản tạm ứng thế chấp (bao gồm chứng khoán hóa thế chấp) cũng như cho thuê tài chính và cho vay trả góp, SARB cho biết. Do đó, tăng trưởng của nợ hộ gia đình vượt quá thu nhập khả dụng.

Tài chính hộ gia đình yếu do cơ hội việc làm thấp và tỷ lệ thất nghiệp rất cao. Năm ngoái, tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt lên mức cao kỷ lục 28,7%.

FNB cho biết, thị trường lao động ảm đạm liên quan đến vấn đề tài chính hộ gia đình. Điều này đặt ra mối đe dọa đối với sự tăng trưởng nhu cầu bất động sản nhà ở.