Khu dân cư phường 2, TP Bạc Liêu.
Năm 2005, tỉnh Bạc Liêu giao 50,2 ha đất cho Công ty CP Đầu tư 577 (Công ty 577) thực hiện dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu dân cư Phường 2 tại thị xã Bạc Liêu, nay là thành phố Bạc Liêu. Theo đó, UBND thị xã Bạc Liêu chịu trách nhiệm giải phóng mặt bằng, bồi thường, tái định cư. Sau khi hoàn thành dự án, chủ đầu tư là Công ty 577 giao lại cho nhà nước 20% quỹ đất.
Một thửa đất hai sổ đỏ
Năm 2013, ông Đỗ Thanh Nhàn (ngụ ấp Giồng Nhãn, xã Hiệp Thành, TP Bạc Liêu) mua của Công ty 577 thửa đất số 290, diện tích 135 m2, với số tiền hơn 481 triệu đồng và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số BN 394183 ngày 23/1/2013. Đầu năm 2014, khi ông Nhàn chuẩn bị xây dựng trên nền đất này thì bị chủ đất cũ đến ngăn cản.
Ông Nhàn đã đệ đơn gửi các cơ quan chức năng xem xét giải quyết nhưng không cơ quan nào nhận trách nhiệm. UBND TP Bạc Liêu thì cho rằng do lãnh đạo thành phố trước đây đảm trách dự án này nay đã nghỉ hưu. Các tổ kê biên, giám định, áp giá đều đã giải tán nên khi dân yêu cầu giải quyết rất khó khăn. Nhiều lần UBND TP Bạc Liêu mời Ban Giám đốc Tổng Công ty 577 xuống Bạc Liêu để giải quyết nhưng chủ đầu tư không hợp tác.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, khi Công ty 577 bán thửa đất trên cho ông Nhàn thì cơ quan chức năng vẫn chưa có quyết định thu hồi và thực hiện chính sách bồi thường giải tỏa đối với chủ đất cũ là bà Nguyễn Thị Kim Nên. Hiện tại phần đất trên bà Nên vẫn còn GCNQSDĐ hợp pháp.
Tương tự, năm 2014, Bà Trần Thị Chung (sinh năm 1949) mua một thửa đất 90m2, trong khu dân cư Phường 2 của Công ty 577 với giá 300 triệu đồng và được cấp GCNQSDĐ. Ngày 30/3/2015, bà Chung tiến hành xây dựng nhà trên phần đất này, khi căn nhà sắp hoàn thiện tầng trệt thì chủ đất cũ là ông Lưu Văn Láy đến đập phá căn nhà của bà Chung. Vụ việc vẫn đang chờ cơ quan chức năng phân xử, trong khi mọi thiệt hại bà Chung phải gánh chịu.
Bà Chung phân trần: “Tôi hỏi người của Công ty 577 thì họ nói đất bán rồi, giấy tờ hợp pháp nên không chịu trách nhiệm. Nhiều tháng qua, tôi cầu cứu các cơ quan chức năng của TP Bạc Liêu nhưng chưa được giải quyết. Tôi mua nhà hợp pháp, có sổ đỏ nhưng giờ bị tranh chấp nhưng chính quyền không can thiệp. Vật tư hư hại, công trình đình đốn vì phải nằm chờ”.
Về phần ông Láy, ông nêu lý do đập phá căn nhà của bà Chung là vì tới thời điểm này ông vẫn chưa nhận hết tiền chi trả bồi thường đối với hơn 1.500 m2đất có sổ đỏ đã bị thu hồi từ năm 2006.
“Tôi bị thu hồi tới hơn 1.500 m2 đất có sổ đỏ nhưng chỉ xin một chỗ tái định cư mà Công ty 577 không giải quyết. Hơn 9 năm qua, Công ty 577 chưa bồi thường xong phần đất của tôi trong khi đó họ đã lấy đất của tôi bán cho người khác”, ông Láy bức xúc.
Khó truy trách nhiệm
Theo tìm hiểu của chúng tôi, thời điểm thu hồi khu đất 50,2 ha giao cho Công ty 577 thực hiện dự án, UBND thị xã Bạc Liêu áp giá bồi thường cho loại đất nông nghiệp chỉ 18.000 đồng/m2. Có hộ bị thu hồi đến gần 5.000 m2 đất, tiền bồi thường không đủ để mua một nền nhà vài chục m2.
Vợ chồng chị Nguyễn Thị Hiệp và anh Nguyễn Văn Chèo, từ Bến Tre về Bạc Liêu làm thuê sinh sống, tích cóp từng đồng mua được khu đất vườn tạp hơn 500 m2 để ở. Tháng 7/2005, có quyết định của UBND thị xã Bạc Liêu thu hồi toàn bộ số diện tích trên giao Công ty 577 thực hiện dự án khu dân cư phường 2. Chị Hiệp được nhận tiền bồi thường gồm hoa màu trên đất và đất là 40 triệu đồng.
Khi thu hồi đất, UBND thị xã Bạc Liêu đã có công văn chỉ đạo Công ty 577 bán giá ưu đãi cho chị Hiệp nền nhà tái định cư vì mẹ chồng của chị Hiệp là Bà mẹ Việt Nam anh hùng có ba liệt sỹ, bản thân anh Chèo là bộ đội phục viên. Tuy nhiên, đến nay chị Hiệp vẫn chưa được UBND TP Bạc Liêu và Công ty 577 giải quyết cho mảnh đất nào.
“Do không còn chỗ ở nên gia đình tôi phải lên TP. HCM ở trọ, làm thuê sinh sống. Mấy năm trước, anh Chèo bị tai nạn giao thông mất khả năng lao động. Tôi chỉ trông chờ được cấp đất tái định cư để chăm sóc chồng con trong lúc bệnh tật ốm đau nhưng không ai giải quyết”, chị Hiệp buồn bã.
Làm việc với chúng tôi, ông Tô Thanh Phương, Chánh Thanh tra TP Bạc Liêu cho biết, ngoài những trường hợp nêu trên, vừa qua thanh tra thành phố còn tham mưu lãnh đạo UBND TP xử lý 16 trường hợp người dân bị ảnh hưởng bởi dự án khu dân cư Phường 2, trong đó, có 4 trường hợp một thửa đất có đến 2 GCNQSDĐ.
Đơn cử như trường hợp của bà Vưu Thanh Hằng, bị thu hồi 500 m2 đất có sổ đỏ, do UBND thị xã Bạc Liêu cấp ngày 14/9/2004. Qua kiểm tra, phát hiện chưa có quyết định thu hồi đất nhưng có quyết định chi trả tiền ngày 16/11/2006 của UBND thị xã Bạc Liêu với số tiền hơn 21,8 triệu đồng. Bà Hằng hiện chưa nhận số tiền này, đồng thời sổ đỏ của bà vẫn còn nguyên. Trong khi đó, Công ty 577 đã bán phần đất của bà cho người khác và đã cấp sổ đỏ mới.
“Hầu hết các trường hợp có quyết định bồi thường nhưng chưa được nhận tiền được phía Công ty 577 giải thích là do không tìm được địa chỉ. Còn các trường hợp chưa thu hồi đất đã cấp sổ mới dẫn đến chồng chéo 2 sổ đỏ trên 1 thửa đất là do các cơ quan chuyên môn trong quá trình giải phóng mặt bằng, bồi thường, tái định cư đã không làm hết trách nhiệm. Tuy nhiên, để truy cứu trách nhiệm đối với cá nhân, tổ chức đã gây ra hậu quả như hôm nay là rất khó vì theo tôi biết thì thời điểm đó với khối lượng công việc rất lớn, cộng với áp lực phải làm nhanh nên có rất nhiều tổ công tác được phân công làm từng phần theo kiểu hợp tan. Thời gian cũng đã lâu nên hầu hết đều đã thay đổi vị trí, nơi công tác”, ông Phương nói.
Về việc xử lý khiếu nại của người dân, ông Phương cho biết lãnh đạo UBND TP Bạc Liêu vừa báo cáo UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường, xin ý kiến chỉ đạo giải quyết theo hướng thu hồi, hủy bỏ các GCNQSDĐ đối với các hộ đã nhận chuyển nhượng từ Công ty 577 vì đã vi phạm Luật Đất đai 2003. Đối với các trường hợp chưa thu hồi đất, chưa nhận tiền bồi thường thì đề xuất cho phép ban hành quyết định thu hồi đất, lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư theo quy định.