Hơn 40 năm “khăn áo” đi đòi đất: Được đền bù nhưng chưa thỏa đáng?

Khu đất được UBND tỉnh Hòa Bình xây dựng thành trụ sở làm việc (Ảnh: Minh họa)

Đã được đền bù 5 lô đất theo đúng quy định pháp luật

Theo đơn trình bày của ông Tô Ngọc Sinh, trước năm 1974, diện tích đất trên khoảng 850m2 do gia đình ông Tô Văn Trà và vợ là bà Trương Thị Dần quản lý sử dụng. Ông Trà và bà Dần sinh được 5 người con gồm ông Tô Văn Ban, Tô Văn Nghĩa, Tô Văn Nhân, Tô Lễ và bà Tô Thị Lan, trong đó ông Ban là bố đẻ ông Tô Ngọc Sinh. Trong kháng chiến chống Pháp, ông Ban và ông Nghĩa đã hy sinh. Thời gian kháng chiến gia đình di tản đi nơi khác.

Sau năm 1954 đến tháng 10/1993, Kho cấp 2 thuộc Cty Công nghệ phẩm Hòa Bình quản lý sử dụng 2.280m2 trong đó có phần diện tích đất của gia đình ông Sinh. Tháng 10/1993, UBND Tỉnh đã có quyết định thu hồi diện tích đất trên của công ty này và giao cho Thành ủy, UBND TP.Hòa Bình xây dựng trụ sở làm việc.

Sau thời gian di tản, trở lại phần đất cũ đã được cơ quan Nhà nước xây dựng trụ sở làm việc, một số thành viên trong gia tộc họ Tô đã làm đơn khiến nại để đòi lại phần đất của cha ông trước đây.

Xét theo nhu cầu về đất ở của gia tộc này, chính quyền địa phương đã giải quyết về chính sách đất ở cụ thể: Năm 1969, cấp 01 lô đất có diện dích 86,94m2 tại tổ 20 phường Thanh Lâm cho gia đình ông Tô Lễ; năm 1971 cấp 248,2m2 tại tổ 12, phường Đồng Tiến cho hộ gia đình bà Tô Thị Lan; năm 1975, cấp cho ông Tô Văn Nhân 2.200,4m2 tại phường Chăm Mát. Sau khi ông Tô Văn Ban và ông Tô Văn Nghĩa được xác minh công nhận Anh hùng Liệt sỹ, năm 1996, UBND thị xã Hòa Bình đã xét giao 02 lô đất có diện tích là 62,7m2 và 70m2 cho gia tộc nhà ông Tô Ngọc Sinh, đồng thời miễn luôn tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, ông Sinh vẫn tiếp tục đưa đơn khiếu nại.

Cũng theo nguyện vọng của ông Sinh, ngày 27/12/2004, UBND thị xã Hòa Bình có quyết định số 1381/QĐ-UV về việc duyệt danh sách giao đất (có thu tiền sử dụng đất) làm nhà ở cho hộ ông Tô Ngọc Sinh 01 lô đất vào Khu quy hoạch dân cư xã Sủ Ngòi, thị xã Hòa Bình (mặt đường Trần Hưng Đạo tuyến 2) với diện tích 60m2. Ông Sinh có trình bày là do chưa có tiền đóng nên việc bàn giao chưa tiến hành. Mặt khác, ông tiếp tục có đơn khiếu nại đòi lại đất cũ.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Thanh tra Chính phủ, ngày 24/10/2011, ông Tô Ngọc Sinh đã được nhận 01 lô đất có diện tích 60m2 tại Khu quy hoạch dân cư xã Sủ Ngòi, thị xã Hòa Bình (mặt đường Trần Hưng Đạo, tuyến 2). Năm 2012, ông Sinh đã chuyển nhượng lô đất này cho người khác.

Nhưng chưa thỏa đáng?

Tiếp tục giải quyết đơn khiếu nại đòi lại đất cũ của ông Tô Ngọc Sinh, ngày 31/10/2014, Thanh tra Chính phủ đã báo cáo Thủ tướng kết quả kiểm tra khiếu nại như sau: Về phần diện tích 850m2 (theo ông Sinh tự nêu về diện tích) đất mà ông Tô Ngọc Sinh khiếu nại có nguồn gốc là của gia tộc ông Sinh có trước năm 1954, không có hồ sơ, tài liệu, chứng cứ lịch sử để chứng minh phần diện tích đất trên có diện tích là bao nhiêu.

Trong tời kỳ Pháp thuộc và kháng chiến chống Pháp, các công sở của chế độ cũ đều đóng tại phía bờ trái của Sông Đà. Hòa bình lập lại, các trụ sở chính quyền và cơ quan Nhà nước ở thị xã Hòa Bình đều đã được xây dựng ở phía bờ phải, hầu hết đều nằm trên đất thổ cư của nhân dân thị xã Hòa Bình đã tiêu thổ kháng chiến và đi tản cư trong kháng chiến chống Pháp. Các hộ dân có đất mà các chính quyền và các cơ quan Nhà nước đã làm trụ sở, sau khi trở về thị xã đều không thể về nơi ở cũ.

Tại biên bản làm việc với Tổng cục địa chính ngày 19/11/1996, bà Nguyễn Thị Gái (vợ cũ của ông Tô Lễ, năm 1972 mới ly hôn) đã công nhận: Mảnh đất tại phường Phương Lâm, thị xã Hòa Bình có diện tích 86,94m2 mà gia đình bà sử dụng được Nhà nước cấp trả từ năm 1969 do Nhà nước xây dựng cơ quan trên đất cũ của gia đình. Tại biên bản làm việc với Tổng cục Địa chính ngày 18/04/2001, bà Lò Thị Sìn (là vợ ông Tô Nhân) cũng đã thừa nhận: diện tích đất mà gia đình đang sử dụng tại phường Chăm Mát là do cơ quan Nhà nước cấp cho gia đình từ năm 1975, hiện giấy tờ liên quan đã bị thất lạc.

Theo Báo cáo của Thanh tra Chính phủ về Kết quả kiểm tra, xem xét lại việc khiếu nại của ông Tô Ngọc Sinh thì ông Tô Văn Nhân khiếu nại đòi nhà nước đền bù đất của cha ông bằng tiền, tuy không có căn cứ để giải quyết vì trước đây chưa có chính sách đền bù đất bằng tiền, nhưng các cấp chính quyền tỉnh Hoà Bình đã đáp ứng đầy đủ nhu cầu về đất ở, nhà ở của các hộ gia đình trong gia tộc ông Tô Ngọc Sinh bằng nhiều hình thức khác nhau với tổng số là 05 lô đất tương ứng với diện tích là 2.668,4m2.

Như vậy, việc giải quyết của các cấp chính quyền tỉnh Hòa Bình là phù hợp với Thông tư số 73/TTg ngày 07/07/1962 và điểm d, khoản 3, mục III Thông tư số 10/TTg ngày 04/02/1963 của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể: “Đất của một số hộ dân lao động di tản trong thời kỳ kháng chiến mà hiện nay đất đó do người khác sử dụng: Trong kháng chiến những người tự ở lại thành thị mà tự ý chiếm đất của người khác, nay người có đất muốn đòi lại thì người chiếm đất phải trả lại cho chủ cũ. Nếu người đang sử dụng đất muốn tiếp tục sử dụng thì do hai bên thương lượng, còn đất do chính quyền ta đã xây dựng cơ quan, xí nghiệp Nhà nước hoặc đã phân phối cho nhân dân xây dựng nhà ở, nay người chủ muốn trở về quê cũ làm ăn thì UBND hành chính các khu, thành tỉnh xét cấp cho họ một diện tích đất khác. Nếu đất còn để trồng trọt, hoa màu thì địa phương nên vận động người sử dụng đất đó trả lại cho chủ cũ để họ cư trú làm ăn”.

Kết luận trên cho thấy, việc giải quyết chính sách với gia đình ông Sinh là thấu tình đạt lý và cơ bản đúng với các quy định của pháp luật về đất đai, phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương.

Ngày 31/10/2014, Văn phòng Chính phủ đã ra công văn số 8683/VPCP-V.I về việc giải quyết khiếu nại của ông Tô Ngọc Sinh, theo đó yêu cầu Thanh tra Chính phủ cùng các cơ qua Trung ương liên quan phối hợp với UBND tỉnh Hòa Bình tiếp, đối thoại với ông Sinh và mời ĐBQH Dương Trung Quốc cùng dự để làm rõ vụ việc. Hiện Thanh tra Bộ Xây dựng cũng đang phối hợp với các ban ngành liên quan để giải quyết dứt điểm vụ việc.