Phần lớn các dự án nằm trong số thuộc diện kiểm tra đều có biểu hiện sai phạm từ chủ đầu tư, trong đó có không ít dự án sau nhiều năm vẫn chưa được khắc phục.
Đợt kiểm tra này được thực hiện trên cơ sở yêu cầu của UBND Thành phố đưa ra hồi giữa tháng 6/2012 vừa qua, trong đó có yêu cầu các ban, ngành chức năng xem xét, thu hồi một số dự án vi phạm hoặc không phù hợp với quy hoạch.
Kết quả kiểm tra cho thấy, có đến 133/291 dự án thuộc diện đã có quyết định thu hồi đất nhưng chủ đầu tư chậm triển khai và chưa hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, trong đó có 17 dự án chậm do nguyên nhân chủ quan và 10 dự án chủ đầu tư không triển khai do thiếu năng lực tài chính. Tổng diện tích của các dự án trên lên tới trên 510 ha.
Đối với nhóm dự án đã được Thành phố giao đất, cho thuê đất nhưng chậm triển khai 24 tháng so với tiến độ đã được phê duyệt, cơ quan chức năng đã tiến hành kiểm tra 39 dự án, nhưng trong đó chỉ có 4 dự án đã hoàn thành, còn lại đều nằm trong diện phải đề nghị thu hồi hoặc phải cho gia hạn thời gian triển khai.
Đáng chú ý là nhóm các dự án có dấu hiệu vi phạm luật đất đai, có 32 dự án chậm đưa đất vào sử dụng 12 tháng liền kể từ ngày nhận bàn giao trên thực địa. Tuy nhiên, số dự án này lại được UBND Thành phố gia hạn thêm 6 tháng để chủ đầu tư khắc phục vi phạm nói trên. Kết quả kiểm tra của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho thấy, có 19 dự án đã khắc phục được vi phạm, chủ đầu tư đã tiến hành đầu tư công trình.
Tuy nhiên, vẫn có 13 dự án chậm triển khai do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó 1 dự án tại quận Cầu Giấy không triển khai do Sở yêu cầu UBND quận lập hồ sơ thu hồi đất nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả; 5 dự án chậm triển khai do vướng mắc về chính sách, như: không đạt được thỏa thuận với dân, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, thay đổi chủ đầu tư…Và có 7 dự án thuộc diện thanh tra sử dụng đất của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Đối với nhóm các dự án sử dụng đất sai mục đích, không hiệu quả, cho thuê hoặc chuyển nhượng trái phép, trên cơ sở chỉ đạo của Thủ tướng, UBND thành phố, đoàn thanh tra đã tiến hành kiểm tra 243 tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn. Kết quả cho thấy, đã có 70 tổ chức, doanh nghiệp chủ động khắc phục vi phạm và đưa diện tích đất vào sử dụng đúng mục đích. Tuy nhiên, cũng có tới 81 tổ chức vi phạm đã bị xử phạt hành chính vì chưa đến mức phải thu hồi.
Nếu tính từ năm 2009 đến đầu năm 2012, Sở Tài nguyên và Môi trường đã lập hồ sơ và đề nghị UBND Thành phố ra quyết định thu hồi đất của 29 tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn vì đã vi phạm Luật Đất đai với tổng diện tích lên tới gần 220 nghìn m2 đất.
Trong 6 tháng đầu năm 2012, cơ quan này cũng đã tiếp tục thanh – kiểm tra đối với 11 tổ chức, doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm Luật Đất đai trên địa bàn và kiến nghị UBND Thành phố ra quyết định thu hồi đối với 11 dự án nói trên với tổng diện tích hơn 8,1 triệu m2.
Ngoài ra, có đến 44 dự án của các tổ chức, doanh nghiệp vi phạm nhưng đã quá thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, nhưng chưa đến mức áp dụng biện pháp thu hồi đất, do đó, Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục giám sát việc thực hiện, nếu tái phạm sẽ có lập hồ sơ xử lý theo quy định. Cùng với đó hiện có một dự án trên địa bàn quận Cầu Giấy thuộc quản lý của một đơn vị quốc phòng dù đoàn thanh tra đã 3 lần mời lên làm việc nhưng không chấp hành và có 2 đơn vị đã chuyển trụ sở và địa điểm sử dụng đất, nên đoàn thanh tra đang phối hợp với các cơ quan chức năng để tống đạt quyết định thanh tra.
Về vấn đề thực hiện nghĩa vụ tài chính của các chủ đầu tư, kết quả thanh tra cho thấy, có đến 94 dự án thuộc diện phải thuê đất hoặc được giao đất có thu tiền sử dụng đất, song chỉ có 24 dự án chấp hành nghiêm chỉnh, còn lại có đến 26 dự án chủ đầu tư nợ tiền sử dụng đất với tổng giá trị lên tới 12,3 tỷ đồng; có 25 dự án thuộc diện thuê đất nhưng Cục thuế Thành phố đang rà soát hoặc chưa kê khai nộp tiền sử dụng đất; có 7 dự án giao đất nhưng chủ đầu tư chưa hoặc nợ tiền sử dụng đất với số tiền gần 36,5 tỷ đồng.
Trên cơ sở gợi ý của UBND Thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội chính thức trình danh sách 11 dự án và kiến nghị UBND Thành phố ra quyết định thu hồi:
1. Tập đoàn Nam Cường bị đề xuất thu hồi khu đô thị Thạch Thất do không còn phù hợp với định hướng phát triển quy hoạch Thủ đô.
2. Hợp tác xã vận tải Hòa Hưng bị đề nghị thu hồi dự án tại tổ 8, phường Phú La, quận Hà Đông do sử dụng đất sai mục đích.
3. Công ty TNHH APPLOOTECH bị thu đồi đất Khu công nghiệp Phú Nghĩa, Chương Mỹ do không thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước.
4. Tổng công ty Vàng Agribank bị thu hồi dự án cụm công nghiệp Duyên Thái, Thường Tín do vi phạm Luật Đất đai.
5. Công ty Cổ phần thiết bị giáo dục 1 bị thu hồi dự án tại 64 Phan Đình Giót, phường Thanh Liệt, Thanh Xuân do không đăng ký quyền sử dụng đất và không thực hiện nghĩa vụ tài chính.
6. Chi nhánh Lương thực Phú Tín, Công ty Lương thực Phú Tín, Công ty Lương thực Hà Sơn Bình bị thu hồi tiểu khu Mỹ Lâm - thị trấn Phú Xuyên do không sử dụng đất, bỏ không từ năm 2010.
7. Công ty cổ phần cầu 5 Thăng Long bị thu dự án tại khu bờ bắc sông Hồng quận Long Biên cũng do bỏ không từ 2001.
8. Nhà máy xe lửa Gia Lâm bị thu hồi dự án tại 583 Nguyễn Văn Cừ do cho công ty khác thuê lại và tự ý xây nhà trên đất.
9. Nhà máy Cơ khí công trình bị thu hồi dự án tại 199 Minh Khai, quận Hai Bà Trưng do không thực hiện nghĩa vụ tài chính và không đăng ký quyền sử dụng đất.
10. Công ty TNHH Hương Đạt bị thu hồi dự án tại 68, ngõ 42 Lạc Trung, Thanh Xuân do sử dụng sai mục đích.
11. Công ty TNHH Xây dựng Thuận Đạt bị thu hồi dự án tại huyện Phúc Thọ sau 2 lần được gia hạn nhưng vẫn không khắc phục vi phạm.