Gói 30.000 tỉ đồng trầy trật về đích

Gói tín dụng bất động sản 30.000 tỉ đồng triển khai từ tháng 6-2013 thực hiện trên tinh thần Nghị quyết số 02 của Chính phủ, kéo dài 2 năm, sau đó được gia hạn thêm 1 năm. Như vậy chỉ còn 6 tháng nữa chương trình sẽ kết thúc. Mặc dù thời gian qua, nhiều người đã trầy trật mới được tiếp cận gói tín dụng này nhưng báo cáo mới nhất của Bộ Xây dựng cho thấy tốc độ giải ngân gói tín dụng này đạt kết quả tương đối ổn.

Giải ngân vẫn còn thấp

Theo báo cáo tổng kết của Bộ Xây dựng, tính đến hết năm 2015, tổng số tiền đã cam kết cho vay đạt 26.999 tỉ đồng, tương đương 90% gói tín dụng. Cụ thể, các ngân hàng thương mại đã cam kết cho vay đối với 40.037 đối với hộ gia đình, cá nhân, với số tiền là 19.225 tỉ đồng. Trong đó, 13.087 hộ vay để mua nhà ở xã hội với số tiền 5.306 tỉ đồng; 22.339 hộ vay để mua nhà ở thương mại giá thấp với số tiền 11.941 tỉ đồng; 4.611 hộ vay để cải tạo, xây mới nhà ở với số tiền 1.977 tỉ đồng. Ngoài ra, các tổ chức gói tín dụng cũng cam kết cho vay 60 dự án với số tiền là 7.774 tỉ đồng và hiện đã giải ngân cho 58 dự án, dư nợ 3.940 tỉ đồng. Tổng số tiền đã giải ngân tính đến hết năm 2015 là 17.711 tỉ đồng, tương đương 59% gói 30.000 tỉ đồng.

Nhờ gói hỗ trợ tín dụng này mà nhiều người có thu nhập thấp đã có chỗ an cư. Vợ chồng chị Nguyễn Thị Mỹ Duyên đều là CBCNV nhà nước tại quận 3, TP HCM. Với mức thu nhập chỉ trên dưới 18 triệu đồng/tháng, vợ chồng chị rất khó lòng mua nhà ở TP HCM bằng tiền tiết kiệm nếu không có gói hỗ trợ của Chính phủ. Theo đó, chị Duyên đã vay hơn 500 triệu đồng với lãi suất 5% để mua căn hộ chung cư Hoàng Quân (huyện Bình Chánh). Mỗi tháng, vợ chồng chị Duyên phải thanh toán cho ngân hàng 5 triệu đồng bao gồm tiền vốn và lãi. “Nếu không có gói tín dụng 30.000 tỉ đồng, vợ chồng tôi không biết làm sao để mua được nhà vì lãi suất bên ngoài khá cao, lại không ổn định, có thể thay đổi bất cứ lúc nào, khó mà yên tâm được” - chị Duyên chia sẻ.

Ông Nguyễn Xuân Quang, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Nam Long, cho rằng trong thời gian đầu, gói tín dụng này đã gặp nhiều vướng mắc về đối tượng, lãi suất, thủ tục... Tuy nhiên, sau khi được tháo gỡ, nhìn chung gói tín dụng đã hỗ trợ rất nhiều cho các đối tượng là CBCNV, người thu nhập thấp có nhà ở. “Theo tôi, không chỉ là gói tín dụng mà Chính phủ nên có chính sách cụ thể về hỗ trợ phát triển nhà ở, tạo điều kiện để những người chưa có nhà được an cư. Đó cũng là một chính sách thường xuyên mà hầu hết các nước trên thế giới đều áp dụng” - ông Quang nhấn mạnh.

Vướng mắc không nhỏ

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (Horea), thực tế gói tín dụng này rất có hiệu quả về mặt xã hội, giúp người có nhu cầu vay mua nhà để an cư, đồng thời cũng góp phần thúc đẩy giao dịch nhà ở tăng lên, hỗ trợ thị trường bất động sản phát triển. Tuy vậy, vẫn còn nhiều điểm cần phải tháo gỡ như: thủ tục rắc rối, thế chấp tài sản hình thành trong tương lai... là những cản trở khiến tốc độ giải ngân vẫn khá ì ạch.

Chưa kể nhiều quy định quá khắt khe khiến nhiều người rất muốn vay gói tín dụng này lại rất khó tiếp cận, như quy định phải đóng bảo hiểm xã hội 3 năm liên tục; chứng minh thu nhập dưới 9 triệu đồng/tháng. Hoặc nhiều căn hộ họ muốn mua có giá trên 1 tỉ đồng cũng bị từ chối cho vay, phải lách kiểu này, kiểu kia. Đặc biệt, có doanh nghiệp phản ánh rằng dự án của họ nằm ở Bình Dương, giáp ranh TP HCM nhưng người có hộ khẩu tại TP HCM lại không vay được gói tín dụng này.

Thậm chí Ngân hàng Đầu tư Phát triển Việt Nam (BIDV) mới đây phải tạm dừng một số khoản vay mua nhà vì vướng quy định về thế chấp tài sản hình thành trong tương lai theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 khiến nhiều người đang có ý định vay gói 30.000 tỉ đồng phải dở khóc dở cười. Vì vậy, BIDV đã có văn bản đề nghị Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các bộ, ngành liên quan có hướng dẫn để tháo gỡ. “Để bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật trong thời gian chờ ý kiến hướng dẫn cụ thể từ Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan chức năng và tránh rủi ro pháp lý liên quan đến việc nhận tài sản bảo đảm đối với các tài sản nêu trên, BIDV tạm thời ngừng nhận thế chấp đối với các tài sản này mà chỉ nhận làm tài sản bảo đảm bổ sung” - đại diện BIDV khẳng định.

Đặt vấn đề sau khi kết thúc gói tín dụng, nhà nước có nên có gói tín dụng nào khác cho thị trường hay không, một chuyên gia bất động sản cho rằng thực tế, nhu cầu có nhà ở của đa số cặp vợ chồng chưa có nhà là rất lớn. Chính vì vậy, mỗi khi chính sách hỗ trợ lãi suất đưa ra luôn thu hút người vay. Tuy nhiên, trước khi đưa ra chính sách gì, cơ quan thực thi phải thống nhất quan điểm, ban hành hướng dẫn cụ thể, nhất quán để cho các bên liên quan thi hành một cách thuận lợi; qua đó tạo điều kiện cho người mua, người bán áp dụng dễ dàng, tránh tình trạng quy định ban ra, thi hành gặp vướng mắc thì hiệu quả không cao.