'Ế' vốn liên ngân hàng

Số liệu của Ngân hàng Nhà nước ngày 1/3 cho thấy, kỳ hạn qua đêm, lãi suất liên ngân hàng chỉ còn 9,66% một năm, giảm 1,4% so với hôm 29/2. Trước đó, trong 2 ngày 27/2 và 29/2, lãi suất cho vay thị trường 2 kỳ hạn 2 tuần giảm xuống lần lượt là 9,44% và 9,67%.

Lãi suất xuống thấp hơn, song doanh số giao dịch trên thị trường liên ngân hàng cũng có xu hướng giảm. Từ mức trên 14.300 tỷ đồng hôm 29/2, đến ngày 1/3, lượng giao dịch qua đêm chỉ còn hơn 10.300 tỷ đồng.

Nguồn tin từ một ngân hàng cổ phần quy mô nhỏ cho biết, lãi suất xuống thấp, nhưng vẫn không dễ vay. Để vay vốn, đơn vị ông vẫn phải thế chấp nhiều loại tài sản có giá. Vị này cũng nói thêm, để tìm được ngân hàng thừa vốn sẵn sàng cho vay trong bối cảnh các đơn vị dè chừng và thăm dò nhau như hiện nay cũng không dễ dàng.

Ngân hàng vẫn khó vay nhau dù lãi suất xuống dưới 10% từ nhiều ngày nay. Ảnh: Hoàng Hà.

Chung nhận định lãi suất liên ngân hàng đang hạ nhiệt và vốn dư thừa, lãnh đạo một ngân hàng cổ phần tại Hà Nội thông tin, việc vay vốn trên thị trường 2 của những ngân hàng cần tiền đang dễ hơn trước. Nguyên nhân là những nhà băng "có vấn đề" đã được khoanh vùng. Điều này khiến cho các ngân hàng thừa thanh khoản dễ định hình sẽ cho ai vay trên thị trường 2, còn người dân cũng biết sẽ gửi tiền ở đâu để được an toàn. Bản thân các ngân hàng yếu và thiếu thanh khoản cũng không dám đi vay liên ngân hàng hay huy động lãi suất cao từ dân cư. Khi cung nhiều, cầu ít hơn, lãi suất hạ là điều không khó hiểu, nguồn tin này chia sẻ.

Lãi suất liên ngân hàng giảm xuống dưới 10%, nhưng nhiều ngân hàng vẫn huy động vốn trên thị trường dân cư với lãi suất 14% một năm, theo Tổng giám đốc VPBank Nguyễn Hưng, là do nguồn vốn dân cư bền vững hơn so với liên ngân hàng. Ông bày tỏ, vốn liên ngân hàng không thể đem cho vay trên thị trường 1, nên bắt buộc các đơn vị phải đẩy mạnh thu hút vốn dân cư để đáp ứng kế hoạch tăng trưởng vốn, tín dụng.

Theo quan điểm của Tiến sĩ Nguyễn Đức Thành - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và chính sách (VEPR), lãi suất liên ngân hàng hạ nhiệt nhưng vẫn chưa giải quyết được rủi ro thanh khoản.Chỉ số lãi suất này cũng đang đánh mất một phần chức năng khi không là động lực để dòng vốn từ nơi thừa chảy sang chỗ thiếu, chuyên gia này cho biết. Thông thường, nếu thị trường ổn định, vay liên ngân hàng để giải quyết thanh khoản ngắn hạn là nghiệp vụ bình thường. Song hiện nay, lãi suất xuống thấp, dưới 10%, thanh khoản vẫn chưa được giải quyết. Tất cả bắt nguồn từ độ rủi ro cao khi cho vay, ông bày tỏ.

Tiến sĩ Thành nói thêm, câu chuyện hiện nay của ngành ngân hàng vẫn là sự phân tách rạch ròi giữa một nhóm thật sự dư thừa thanh khoản và nhóm kia lúc nào cũng thiếu. Lãi suất và giao dịch liên ngân hàng cùng thấp, theo ông Thành, ít nhiều cũng do ảnh hưởng của việc phân nhóm chỉ tiêu tín dụng. Các đơn vị nằm trong nhóm được tăng trưởng thấp đang không dễ dàng vay vốn liên ngân hàng vì mất niềm tin. Khi đó, bắt buộc những ngân hàng này phải huy động từ dân cư bằng mọi cách, vì người dân vẫn có tâm lý gửi tiền hưởng lãi suất cao.

Ngoài ra, từ trước Tết, đã xuất hiện việc các nhà băng vay nhau phải thế chấp tài sản (vàng, giấy tờ có giá)- điều chưa có tiền lệ trong lịch sử liên ngân hàng. Sau đó, những đơn vị thừa thanh khoản cho các ngân hàng nhỏ hơn vay, và không đòi được, khiến cho tâm lý dè chừng, cảnh giác xuất hiện. "Đến khi các bên có nhu cầu vay, song vàng, trái phiếu chính phủ, giấy tờ có giá... để thế chấp lại kiệt rồi thì không thể vay được dù có nhiều ngân hàng thanh khoản thừa hàng trăm tỷ đồng. Có thể dự đoán, những chỗ thừa thanh khoản thà ôm vốn, cũng không cho vay liên ngân hàng kiểu này, vì độ rủi ro không lường trước được", chuyên gia này nhận định.