“Dự báo GDP cả năm tăng khoảng 5,2%”

Xung quanh chủ đề trên, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Đỗ Thức, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê.

Đến hết quý 3/2012, tốc độ tăng trưởng kinh tế cả nước vẫn còn chậm. Vậy, theo dự báo của cơ quan thống kê, tăng trưởng kinh tế cả nước năm 2012 sẽ ở mức nào, thưa ông?

9 tháng đầu năm 2012, tốc độ tăng GDP của cả nước là 4,73% so cùng kỳ năm 2011, thấp hơn mức tăng của cùng kỳ nhiều năm gần đây; nhưng vẫn theo xu hướng của nhiều năm là quý sau tăng cao hơn quý trước (quý I tăng 4%, quý 2 tăng 4,66% và quý 3 tăng 5,35%).

Với mức tăng đạt được trong quý 3 và dự báo quý 4 thấp so với nhiều năm gần đây, thì tốc độ tăng GDP cả năm khoảng 5,2%, là năm có tốc độ tăng GDP thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây (kể cả năm 2009 tăng 5,32%).

Công nghiệp đuối sức được xem là yếu tố khiến GDP tăng thấp. Xem xét tình hình sản xuất công nghiệp hiện nay, theo ông có những điểm nào cần lưu ý?

Công nghiệp nước ta hiện chiếm khoảng 35% tổng sản phẩm trong nước (GDP) và là ngành có ảnh hưởng quyết định đến tốc độ tăng GDP trong những năm gần đây.

Năm 2012 là năm sản xuất công nghiệp có tốc độ tăng thấp nhất trong nhiều năm qua. Ước tính, chỉ số sản xuất công nghiệp 9 tháng đầu năm 2012 chỉ tăng ở mức 4,8% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn nhiều so với các năm trước đó.

Trong sản xuất công nghiệp, nhóm ngành công nghiệp khai khoáng, nhóm ngành sản xuất và phân phối điện nước ổn định và tăng khá. Khó khăn tập trung ở sản xuất của nhóm ngành công nghiệp chế biến, chế tạo-nhóm ngành chiếm gần 71% giá trị tăng thêm của toàn ngành công nghiệp.

Chỉ số sản xuất của nhóm ngành chế biến, chế tạo của 9 tháng năm 2012 chỉ tăng 3,9% so cùng kỳ năm trước. Tốc độ tăng này thấp hơn tốc độ tăng chung của toàn ngành công nghiệp và thấp hơn hẳn tốc độ tăng của các năm trước đó. Trong công nghiệp chế biến mặc dù chỉ số tồn kho đang giảm dần (từ 34,9% thời điểm 1/3 xuống còn 20,4% thời điểm 1/9) nhưng vẫn ở mức cao.

CPI cả nước đột ngột tăng vọt vào tháng 9, ông nhìn nhận điều này thế nào?

CPI tháng 9 tăng 2,2% so với tháng 8, là mức tăng theo tháng mạnh nhất từ đầu năm đến nay. Nhìn vào nguyên nhân gây tăng giá trong hai tháng 8 và 9 chủ yếu do giá một số loại hàng hóa và dịch vụ được điều chỉnh tăng mạnh như dịch vụ y tế, giáo dục tại nhiều địa phương đã tác động đến CPI chung.

CPI 9 tháng đầu năm 2012 đã tăng 5,13% so với tháng 12/2011, trong đó các nhóm có mức tăng cao nhất vẫn là các nhóm tăng giá mạnh trong 2 tháng gần đây gồm: thuốc và dịch vụ y tế tăng 30,18%; giáo dục tăng 14,56%.

Như vậy, CPI tăng cao phần lớn do tăng giá các mặt hàng, dịch vụ thiết yếu theo lộ trình điều chỉnh giá theo cơ chế thị trường và ảnh hưởng của giá xăng dầu tăng lên do giá xăng dầu thế giới.

Cần phải luôn luôn hiểu rằng trong nền kinh tế thị trường cung - cầu luôn luôn đi với nhau và gắn chặt với nhau. Khi cung không gắn với cầu, do cung không đáp ứng thị hiếu của cầu thì dẫn đến không bán được hàng hóa, tạo ra hàng tồn kho nhiều, còn khi cung không đủ cầu dẫn đến khan hiếm hàng hóa và giá sẽ tăng.

Việc tăng giá dịch vụ y tế, giáo dục - những dịch vụ thiết yếu cho phần đông dân cư hiện nay là cần thiết nhưng nó lại xảy ra tập trung vào một vài tháng và đặc biệt là tháng 9 này, điều này tạo giá tăng đột biến và tạo sự e ngại của nhiều người quan tâm.

Để giải quyết vấn đề này, thời gian tới cần tiếp tục thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, nhất là trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản, chế biến nông sản, thực phẩm và những ngành sản xuất thu hút nhiều lao động; có lộ trình điều chỉnh giá theo cơ chế thị trường về một số mặt hàng, dịch vụ thiết yếu một cách linh hoạt, phù hợp cả về mức giá điều chỉnh và thời gian thực hiện.

Theo ông, khi tốc độ tăng trưởng kinh tế suy giảm như vậy thì phải tập trung khắc phục điểm nào trước hết?

Để khắc phục tình trạng này, theo tôi cần tập trung vào một số vấn đề chính sau: Thứ nhất, giải quyết tốt vấn đề hàng tồn kho tại các doanh nghiệp (chỉ số tồn kho sản phẩm công nghiệp đang ở mức cao, trên 20%) để doanh nghiệp tạo vốn cho sản xuất ở chu kỳ tiếp theo.

Thứ hai, khơi thông nguồn vốn vay cho sản xuất kinh doanh. Để giải quyết vấn đề này cần sự tích cực và chia sẻ cả từ phía doanh nghiệp và ngân hàng.

Thứ ba, có chính sách động viên tiết kiệm, hợp lý. Tiết kiệm cả trong sản xuất kinh doanh để tạo ra sản phẩm có giá thành phù hợp. Tiết kiệm cả trong tiêu dùng cuối cùng của dân cư và chi tiêu công, khuyến khích người Việt Nam dùng hàng Việt Nam.

Cũng nhận thấy rằng, ở một số quốc gia, khi nền kinh tế rơi vào trì trệ thì Chính phủ thực hiện “gói kích cầu” đủ mạnh để nền kinh tế vượt qua. Ở nước ta năm 2009 cũng đã làm như vậy. Tình hình hiện nay có điểm giống nhưng có điểm khác năm 2009.

Thời gian tới khi tình hình không được cải thiện mà buộc phải sử dụng giải pháp này thì cần nghiên cứu một cách kỹ lưỡng và thận trọng, có sự chuẩn bị đầy đủ để tránh xảy ra tình trạng năm 2009 (GDP có tăng nhưng hệ quả là đã làm cho CPI các năm sau tăng quá cao).