Đà Nẵng: Làm sổ đỏ, dân "ngã ngửa" vì phải đóng hàng trăm triệu

Tiền thuế cao hơn tiền đất

Theo tìm hiểu của PV, hơn một năm trở lại đây, mức thuế đất áp dụng đối với các trường hợp xin cấp sổ đỏ lần đầu quá cao đã khiến cho nhiều hồ sơ phải dừng lại giữa chừng sau khi người dân nhận được thông báo thuế. Tình trạng này đa phần xảy ra ở các quận, huyện ven TP.Đà Nẵng như quận Liên Chiểu, huyện Hòa Vang...

Đây là các địa phương còn nhiều bất cập trong quản lý đất, đặc biệt là vấn nạn xây dựng nhà trái phép, các dự án "treo" dai dẳng hàng chục năm liền làm người dân khốn khổ. Trong khi đó, vấn đề nhà ở, an cư luôn là điều bức thiết ở địa phương này.

Ông Lê Văn Ân, Giám đốc văn phòng Đăng ký đất đai tại quận Liên Chiểu, TP.Đà Nẵng cho biết: "Theo quy định, thuế đất được tính dựa trên cơ sở thời điểm sử dụng đất, thời điểm xây nhà, thời điểm chuyển mục đích sử dụng đất... Các trường hợp sử dụng đất (có giấy tờ hợp lệ) trước ngày 1/7/2004 thì được tính thuế 50%; còn sau thời hạn nói trên thì mức thuế là 100% (bao gồm mức 100% nhân thêm hệ số điều chỉnh k2)".

Ông Trần Đông Giáp (trú phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu) cho biết, đầu năm 2018, ông nhận được thông báo thuế cho thửa đất 100m2 lên đến 264 triệu đồng.

Lý do là ông không đóng thuế đất hàng năm nên không chứng minh được thời điểm xây nhà trên đất, phải áp dụng hệ số 200% giá đất.

"Đơn giá đất ở khu vực tôi ở là 1,2 triệu đồng/m2 nhưng số tiền sử dụng đất phải nộp cho cơ quan thuế là hơn 264 triệu đồng cho thửa đất rộng 103,60m2. Tưởng đâu chỉ phải đóng vài chục triệu thì tôi cố để làm "sổ đỏ" (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất - PV) nhưng số tiền này vượt quá xa số tiền dự kiến, tôi đành xin rút hồ sơ về", ông Giáp nói.

Cùng chung cảnh ngộ, bà Bùi Lệ Diệp (trú phường Hòa Khánh Bắc, quận Liên Chiểu) lắc đầu kể: "Năm 1999, nhà tôi mua một thửa đất gần 200m2, đến năm 2001 thì gia đình tự cất nhà tạm để ở. Theo hướng dẫn, đầu năm 2017, tôi cũng làm thủ tục xin cấp sổ đỏ lần đầu".

Tuy nhiên, bà Diệp bị sốc khi nhận được thông báo của cơ quan thuế phải đóng tiền sử dụng đất đến 200% vì bà không chứng minh được thời điểm sử dụng đất trước ngày 1/7/2004 nên bị áp thuế 100% và nhân với hệ số điều chỉnh k2.

"Thuế tôi phải nộp là hơn 600 triệu đồng. Tổng tiền thuế đất cộng với tiền mua đất còn cao hơn tiền mua một lô đất tái định cư. Căn nhà tạm được xây hơn 15 năm đã cũ nát rồi nhưng đành chịu vì thuế quá cao”, bà Diệp than thở.

Ông Lê Văn Ân, Giám đốc văn phòng Đăng ký đất đai tại quận Liên Chiểu, TP.Đà Nẵng thừa nhận, đây là vấn đề đang khiến cơ quan chức năng đau đầu.

Thời điểm sử dụng đất, thời điểm chuyển mục đích sử dụng đất được chính quyền địa phương cấp phường, xã xác minh. Còn cơ quan đăng ký đất đai chỉ xác minh tính thống nhất hồ sơ, vị trí thửa đất ra phố chính, kiệt hẻm.

Sau khi hoàn tất, hồ sơ sẽ được đưa qua cơ quan thuế. Trên cơ sở hồ sơ được lập, cơ quan thuế cùng cấp áp thuế theo đúng đơn giá đất và hệ số theo quy định để ra thông báo thuế. Những trường hợp không chứng minh được ngày chuyển đổi mục đích sử dụng đất (thường là không đóng thuế hàng năm) sẽ bị áp thuế lên đến 200%. Từ đây, nhiều người dân không có tiền nộp, hồ sơ đến giai đoạn này bị ùn ứ lại rất nhiều.

Nhiều ngôi nhà tạm được xây dựng nhưng không thể cấp sổ đỏ vì thuế đất cao. Có trường hợp nộp được thuế đất thì lại rơi vào vùng dự án.

Hàng trăm hồ sơ phủ bụi

Một cán bộ chi cục Thuế quận Liên Chiểu cho biết, mức tiền sử dụng đất khi công nhận quyền sử dụng đất (cấp giấy chứng nhận) được tính theo Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ. Đối với các thửa đất có thời điểm sử dụng sau ngày 1/7/2004 thì tính 100%, đồng thời phải nhân thêm hệ số theo quy định tại điểm c, khoản 3 điều 3 Nghị định này, tức nhân 2.

Cũng theo vị này, nguyên tắc thì quy định ban hành phải thực hiện theo; tuy nhiên, nếu tính 50% giá đất nhân hệ số 2 thành tổng tiền tiền sử dụng đất 100% thì hợp lý hơn. "Thuế đất ở TP.Đà Nẵng có nhiều chỗ chưa hợp lý. Đơn cử như đơn giá đất mặt kiệt bê tông ở khu vực vùng ven mà tương đương với kiệt bê tông dưới phố, có những vị trí còn cao hơn ở trung tâm…", vị này nói.

Từ đó, đã xảy ra tình trạng ở các văn phòng Đăng ký đất đai cấp quận, huyện vùng ven TP.Đà Nẵng nhiều hồ sơ xin cấp sổ đỏ lần đầu phải dừng lại ở công đoạn có thông báo thuế. Cùng với đó, nhiều trường hợp đã nộp được thuế thì thửa đất lại nằm trong vùng các dự án treo...

Về giải pháp, theo văn phòng Đăng ký đất đai tại quận Liên Chiểu, TP.Đà Nẵng, chuyện thuế đất 200% này đã được nhiều cử tri đưa ra hỏi ở các cuộc tiếp xúc với HĐND, đoàn ĐBQH TP.Đà Nẵng.

"Rất nhiều trường hợp phải bỏ dở chuyện cấp sổ đỏ vì thuế cao, có người rút hồ sơ, có người thì để hồ sơ ùn ứ lại ở đơn vị. Với chức năng của mình, chúng tôi đã tham mưu tìm hướng tháo gỡ. Dự kiến tới đây, TP.Đà Nẵng sẽ có điều chỉnh mức thuế. Có thể xem xét đến phương án nâng giá đất lên sát với giá thị trường, qua đó, giảm hệ số nhân thuế xuống. Ở các vùng ven TP.Đà Nẵng chủ yếu là người nghèo, người lao động mua đất nên chuyện thuế đất cao khiến họ rất khó khăn", một lãnh đạo văn phòng Đăng ký đất đai quận Liên Chiểu nói.