Cuộc đua bán dẫn Mỹ - Trung chuyển sang đất hiếm

Đất hiếm là thuật ngữ đề cập đến nhóm 17 nguyên tố cần thiết để sản xuất các sản phẩm công nghệ, từ chất bán dẫn, nam châm công nghiệp đến tấm pin mặt trời, đều là những lĩnh vực nằm trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Hơn một năm qua, Trung Quốc dần thắt chặt kiểm soát khoáng sản quan trọng và đất hiếm. Tháng 12/2023, nước này cấm xuất khẩu hàng loạt công nghệ chế biến đất hiếm. Tháng trước, với lý do bảo vệ tài nguyên và an ninh quốc gia, Bắc Kinh yêu cầu các nhà xuất khẩu theo dõi cách sử dụng đất hiếm trong chuỗi cung ứng.

Trung Quốc từ lâu đã thống trị thị trường đất hiếm và hiện chiếm 60% nguồn cung khoáng sản đất hiếm của thế giới, 90% sản lượng tinh chế toàn cầu. Năm 2010, Trung Quốc áp đặt hạn ngạch xuất khẩu cho khoáng sản này một cách nghiêm ngặt với lý do lo ngại về môi trường và bảo tồn tài nguyên.

Hành động này khiến giá nguyên liệu đất hiếm tăng mạnh sau đó. Mỹ, Liên minh châu Âu và Nhật Bản nộp đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), cáo buộc Trung Quốc "có hành động thương mại không công bằng". Trung Quốc thua kiện, buộc dỡ bỏ hạn ngạch xuất khẩu vào năm 2015.

Trong khi đó, theo quy định mới được Bắc Kinh ban hành tháng trước, tài nguyên đất hiếm của Trung Quốc hiện thuộc về nhà nước. Hai nhà máy lọc đất hiếm thuộc sở hữu của Canada tại Trung Quốc cũng đang được các công ty quốc doanh mua lại.

Theo Business Insider, nhiều quốc gia đã cố gắng đa dạng hóa chuỗi cung ứng đất hiếm sau động thái áp hạn ngạch xuất khẩu của Trung Quốc. Tuy vậy, hầu hết thất bại do chi phí đầu tư cao và lo ngại về môi trường.