Cứ 3 tháng, điện thay giá một lần

Thứ trưởng bộ Công thương Hoàng Quốc Vượng

Thưa thứ trưởng, quyết định mới nói khi các thông số đầu vào làm giá điện thay đổi 5% thì EVN được điều chỉnh giá điện tương ứng, song việc thẩm định giá của EVN sẽ như thế nào, các cơ quan như hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng, VCCI có được tham gia hay chỉ bộ Công thương, Tài chính?

Trong trường hợp này chỉ cần có ý kiến bộ Công thương và bộ Tài chính chứ không có cơ quan khác. Chỉ khi điều chỉnh giá điện một cách toàn diện mới lấy ý kiến rộng rãi..

EVN lấy các thông số đầu vào tại thời điểm nào, ví dụ của tháng liền kề trước hay bình quân 3 tháng liên tiếp?

Khi ba thông số thay đổi là tỷ giá, nhiêu liệu, cơ cấu nguồn phát thì EVN điều chỉnh giá bán điện.

Ba thông số này lấy theo số liệu quá khứ, ví dụ từ 1.3 Chính phủ phê duyệt giá điện năm 2011, ta theo dõi từ tháng 3 đến tháng 6 xem các thông số này thay đổi không. Đến tháng 6 ta tính giá bình quân của các tháng 4,5,6 xem có biến đổi so với thời điểm điều chỉnh giá 1.3, từ đó nếu có thay đổi 5% thì quyết định thay đổi giá.

Giá bán điện sẽ được điều chỉnh nhưng giá mua vào của EVN không tăng, liệu có công bằng?

Với giá EVN mua vào, bộ Công thương chuẩn bị ban hành thông tư 41 trong tháng 5 tới, theo đó đã chỉ đạo EVN nhanh chóng chuyển đổi hợp đồng mua bán điện.

Thông tư mới quy định giá điện của EVN mua gồm hai thành phần: giá cố định và giá biến đổi. Giá biển đổi cũng sẽ phụ thuộc giá đầu vào: khi giá nhiên liệu, tỷ giá thay đổi thì giá điện EVN mua vào cũng sẽ được điều chỉnh.

Nếu ba tháng, giá điện được điều chỉnh một lần khi giá đầu vào thay đổi thì một năm giá điện của EVN có thể thay đổi bốn lần trong khi hợp đồng kinh tế của các doanh nghiệp sản xuất thường ký một năm hoặc dài hơn. Vậy khi giá điện tăng thì sẽ hỗ trợ giá cho doanh nghiệp ra sao khi mà họ chưa kịp thay đổi giá bán hàng?

Về lý thuyết có thể ba tháng giá điện điều chỉnh một lần, nhưng giá điện thay đổi ngoài theo ba thông số cơ bản còn tùy tình hình ổn định xã hội, kinh tế vĩ mô nữa.

Vừa qua có hai câu chuyện ở Tây Nguyên là thủy điện vừa và nhỏ không được mua hết điện vì lưới quá tải, phải ưu tiên cho công ty con của EVN và chuyện thủy điện nhỏ nói giá bán điện cho EVN chỉ bằng 50% giá EVN bán lại. Vậy bộ có cơ chế gì để đảm bảo công bằng cho các nhà đầu tư nhỏ?

Thực tế có thủy điện nhỏ được triển khai trong khi thủ tục đầu tư chưa đầy đủ, ví dụ hợp đồng mua bán phải có trước để làm ra có người mua. Tuy nhiên, có chủ đầu tư chưa ký được hợp đồng mua bán điện với EVN, đã triển khai. Họ xây xong mà điện lực chưa kí hợp đồng, chưa xây dựng được đường dây truyền nên chưa thể mua hết được. Nghĩa là điện lực chưa sẵn sàng mua nên anh phải bán rẻ.

Còn một khi có hợp đồng mua bán điện rồi, khi có thông tư 41, yêu cầu chủ đầu tư có hợp đồng thì chuyển đổi theo 41, nếu chưa có thì kí hợp đồng theo mẫu thông tư này quy định.

Nếu chủ đầu tư thực hiện đúng quy định thì không bị ép giá mà theo đúng giá, tùy theo loại công nghệ là thủy điện, nhiệt điên…mà thông tư 41 sẽ quy định cụ thể.

Lãnh đạo bộ Công thương, Tài chính từng nói đúng giá thì giá điện phải tăng 62% (thay vì 15,28% như từ 1.3 vừa rồi), vậy khi giá điện được điều chỉnh theo thị trường từ 1.6, giá điện sẽ lại tăng?

Tại thời điểm này ta chưa đủ cơ sở để nói giá điện điều chỉnh theo Quyết định 24 hay không. Quyết định nói giá điện được điều chỉnh khi ba thông số đầu vào cơ bản biến động 5% sẽ xem xét. Tuy nhiên, như tôi nói, giá điện ngoài ba yếu tố đó, còn có thêm ý kiến bộ Công thương (bộ có ý kiến trước khi EVN điều chỉnh) xem xét xem liệu có ảnh hưởng lớn đến tình hình kinh tế vĩ mô, an sinh xã hội nữa không đã.