Chuyên gia gợi ý phương án cho doanh nghiệp "giải mã" thuế quan 20%

Doanh nghiệp đã bước qua "cú sốc" thuế quan ngay sau cột mốc 2/4 khi chính sách thuế quan mới của Mỹ lần đầu tiên được công bố. Kể từ đó đến nay, với các bước đi đàm phán thuế quan phù hợp của Việt Nam, chính sách thuế quan Mỹ áp dụng cho Việt Nam kể từ ngày 7/8/2025, dừng ở mốc 20% và đối với hàng chuyển tải là 40%. Đây là mức thuế được cho là thuận lợi đối với Việt Nam và không bị cạnh tranh về thuế với các quốc gia có cùng xu hướng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cũng như hàng hóa xuất khẩu vào Mỹ như Việt Nam.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV kiêm Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV

Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế chia sẻ với cộng đồng doanh nghiệp tại Cà phê Doanh nhân do Hiệp hội Doanh nghiệp TP Hồ Chí Minh (HUBA) vừa tổ chức ở TP Hồ Chí Minh, do ảnh hưởng thuế quan của Mỹ, dự báo tăng trưởng toàn cầu năm nay là 2,3%, thấp hơn so với mức 2,8% của năm trước. Theo đó Mỹ tăng trưởng chậm lại (từ 2,8% xuống 1,9%), Trung Quốc cũng giảm tốc, thương mại toàn cầu đã và đang giảm dần.

Kinh tế Việt Nam trong 7 tháng đầu năm vẫn đang tăng trưởng tốt. Các động lực tăng trưởng phục hồi khá đồng đều với: Cầu tiêu dùng phục hồi, xuất khẩu tăng khá nhưng đang chậm lại; Đầu tư tư nhân phục hồi, FDI tăng khá nhưng có thể chậm lại; đầu tư công được thúc đẩy; dịch vụ (nhất là du lịch, lưu trú – ăn uống, logistics, giáo dục – đào tạo…) tăng khá; Nền tảng vĩ mô và quản trị rủi ro được tích lũy tốt lên; rủi ro tài khóa (thâm hụt ngân sách, nợ công, nợ nước ngoài, nghĩa vụ trả nợ của Chính phủ…) ở mức trung bình, dư địa chính sách tài khóa vẫn còn; Lạm phát tăng trong tầm kiểm soát; lãi suất duy trì ở mức thấp; tỷ giá, nợ xấu tăng trong tầm kiểm soát; thị trường chứng khoán tăng khá và bất động sản dần phục hồi; Các động lực tăng trưởng mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi năng lượng… được quan tâm đẩy mạnh.

Hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế được đẩy mạnh (nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ, Nhật Bản, Úc, Malaysia, Singapore..), cơ hội từ dịch chuyển chuỗi cung ứng/sản xuất, đầu tư…; chuyên gia nhận định và cho rằng những đột phát về thể chế, cách mạng về tinh gọn tổ chức – bộ máy, sáp nhập tỉnh/ thành phố tạo không gian phát triển; các Nghị quyết "Bộ tứ trụ cột" và các chính sách sẽ thúc đẩy kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh phát triển, trở nên thuận lợi hơn, lành mạnh, bền vững hơn. Trong đó theo ông, công tác sắp xếp tổ chức bộ máy/sáp nhập tỉnh thành phố sẽ tốt về dài hạn nhưng trước măt vẫn còn nhiều vướng mắc và xáo trộn.

Tăng trưởng GDP theo phương pháp sử dụng 6T2019-2025 (%, yoy). Nguồn: TS Cấn Văn Lực.

Liên quan đến thuế đối ứng Mỹ, chuyên gia nhận định sau khi so sánh tương quan với các đối thủ đang xuất khẩu vào Mỹ, thì mức thuế bình quân 20% của Việt Nam là ở mức "chấp nhận được" và đã nằm trong kịch bản dự đoán.

Trước đó, khi phân tích các kịch bản thuế quan vào tháng 5/2025, ông Lực cũng cho rằng nếu thuế quan có mức cao hơn 25%, sẽ ảnh hưởng tới tăng trưởng GDP và kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

Thực tế trong 7 tháng đầu năm, xuất khẩu sang Mỹ tăng 28% nhưng nhập khẩu từ Mỹ cũng tăng tương tự nên các doanh nghiệp phải hết sức chú ý để chứng minh hàng hóa từ Việt Nam, ông nhận định.

Thông lệ quốc tế với hàm lượng sản xuất tại Việt Nam là 37% sẽ được xem là hàng Việt Nam, do đó chuyên gia khuyến cáo các doanh nghiệp nâng tỷ lệ này lên hơn 50% để đảm bảo an toàn.

TS Cấn Văn Lực cũng khuyến nghị, trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp nên tận dụng tốt các chính sách hỗ trợ về thuế, phí, lãi suất…; ứng dụng công nghệ thông tin, tiết giảm chi phí, tinh giản quy trình, bộ máy.

Điều đó đồng nghĩa các chính sách hỗ trợ về thuế, phí, lãi suất... là rất cần thiết và cần được nghiên cứu để kéo dài nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tối đa.

Mức thuế đối ứng Mỹ áp dụng từ ngày 7/8/2025. Nguồn: TS.Cấn Văn Lực

Cùng với đó, chuyên gia cho rằng các doanh nghiệp phải nắm bắt xu hướng lớn hiện nay là chuyển đổi kép “xanh hóa và số hóa”, lấy dữ liệu, AI, an ninh mạng và nhân sự số là quan trọng nhất, xây dựng và nhất quán thực hiện chiến lược chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và ESG.

Ông nhấn mạnh doanh nghiệp cũng phải nâng cao năng lực cạnh tranh và nội lực như nhân lực, công nghệ, quản trị, sản phẩm - dịch vụ, gồm cả quản lý rủi ro về tài chính, tỷ giá, pháp lý…; đáp ứng yêu cầu xanh hóa, tiêu chuẩn môi trường

Ngoài ra, TS Cấn Văn Lực cũng lưu ý doanh nghiệp cần rà soát, điều chỉnh chuỗi cung ứng; tăng nội lực, khai thác thị trường nội địa, nhất là tăng tự chủ nguyên phụ liệu; tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, tăng khả năng chống chịu với các cú sốc bên ngoài.

"Thay vì phụ thuộc vài thị trường xuất khẩu chính, doanh nghiệp nên tận dụng cơ hội từ các FTA thế hệ mới và từ việc nâng cấp quan hệ Việt Nam với Mỹ, Nhật Bản, Úc, Malaysia, New Zealand, Singapore, Thái Lan... Các doanh nghiệp nên nắm sát tình hình, đánh giá tác động đối với ngành hàng và doanh nghiệp mình; chủ động ứng phó; lên phương án chia sẻ chi phí thuế quan cùng đối tác", ông gợi ý.