CBO: Luật thuế của ông Trump gây thiệt cho người nghèo, gia tăng thu nhập cho người giàu

Người đi bộ ngang qua Tòa nhà Quốc hội Mỹ ở Washington, D.C.

Theo báo cáo công bố ngày 11/8, 10% hộ gia đình có thu nhập thấp nhất sẽ mất trung bình khoảng 1.200 USD mỗi năm, tương đương giảm 3,1% thu nhập. Ngược lại, 10% hộ có thu nhập cao nhất sẽ tăng trung bình khoảng 13.600 USD, tương đương tăng 2,7% thu nhập.

Nhóm thu nhập trung bình dự kiến được hưởng lợi khi thu nhập hàng năm tăng thêm từ 800 đến 1.200 USD.

CBO cho biết, nguyên nhân khiến người nghèo bị thiệt hại chủ yếu do cắt giảm các chương trình chi tiêu xã hội, trong khi lợi ích của người giàu đến từ ưu đãi thuế và các khoản hỗ trợ tiền mặt.

Luật thuế và chi tiêu này – có tên “One Big Beautiful Bill Act” – được ban hành tháng trước, bao gồm phần lớn chương trình kinh tế của Trump. Luật gia hạn cắt giảm thuế thu nhập từ năm 2017, bổ sung hàng loạt ưu đãi mới như nâng trần khấu trừ thuế liên bang đối với thuế bang và địa phương, tăng tín dụng thuế trẻ em, và miễn thuế đối với tiền tip và làm thêm giờ. Để bù đắp chi phí, luật cắt giảm nhiều sáng kiến năng lượng sạch và các chương trình xã hội như Medicaid và tem phiếu thực phẩm (SNAP).

Theo ước tính của CBO, luật này sẽ làm tăng thâm hụt ngân sách Mỹ thêm 3,4 nghìn tỷ USD trong 10 năm tới, chưa tính tác động tăng trưởng tiềm năng.

Các nghị sĩ Dân chủ và giới chỉ trích cho rằng luật này ưu ái người giàu trong khi cắt giảm lưới an sinh xã hội, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế Mỹ chậm lại và thị trường việc làm suy yếu – khi những lợi ích này càng trở nên cần thiết.

Ngoài ra, nhiều nhà kinh tế cảnh báo giá cả leo thang do thuế quan sẽ ảnh hưởng nặng nề hơn tới người thu nhập thấp, vì họ chi phần lớn thu nhập vào nhu yếu phẩm như thực phẩm.

Khảo sát gần đây cho thấy đa số cử tri phản đối đạo luật này: 55% phản đối theo khảo sát của Đại học Quinnipiac và 61% phản đối trong khảo sát của CNN/SSRS.

Các tác động tiêu cực đối với người nghèo có thể chưa diễn ra ngay, vì nhiều khoản cắt giảm chương trình xã hội được thiết kế lùi hiệu lực tới sau bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026, trong khi các ưu đãi thuế sẽ được cảm nhận ngay từ đầu năm tới.

Luật cũng siết yêu cầu làm việc đối với người trưởng thành nhận Medicaid, hạn chế các bang đánh thuế nhà cung cấp dịch vụ y tế để hỗ trợ chương trình, và áp dụng quy định chia sẻ chi phí mới cho người thụ hưởng thuộc diện mở rộng của Obamacare. CBO dự báo khoảng 10 triệu người sẽ mất bảo hiểm y tế vào năm 2034 do các thay đổi này.

Với chương trình SNAP, luật áp dụng yêu cầu làm việc mới (trừ Alaska và Hawaii), khiến số người tham gia giảm trung bình 2,4 triệu người mỗi tháng trong thập kỷ tới. Một điều khoản khác sẽ làm thêm 300.000 người/tháng mất quyền lợi, theo phân tích của CBO.