Theo quy định mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về Thuế có hiệu lực từ 1/1/2015, cá nhân cho thuê nhà sẽ đóng ba loại thuế: thuế môn bài (một triệu đồng mỗi năm); thuế giá trị gia tăng (5% trên doanh thu) và thuế thu nhập cá nhân (5% trên doanh thu).
Trừ thuế môn bài và thuế giá trị gia tăng tương tự như quy định cũ, luật thuế mới có sự khác biệt về cách tính thuế thu nhập cá nhân. Công thức tính thuế cũ là doanh thu nhân 30%, trừ giảm trừ gia cảnh rồi nhân với thuế suất theo biểu thuế lũy tiến. Trong khi đó, cách tính thuế mới là lấy doanh thu (trên 100 triệu đồng) nhân với 5%. Điều này đã khiến cho những người có nhà cho thuê ở mức giá trung bình lo lắng sẽ chịu tác động lớn.
Tuy nhiên, bà Trần Thị Lệ Nga, Phó cục trưởng Cục thuế TP HCM cho biết, trước năm 2014, các nhà trọ cho công nhân, sinh viên thuê, đảm bảo ổn định giá... đã được thành phố kiến nghị với Chính phủ đưa ra chủ trương hỗ trợ không thu thuế với những đối tượng này.
Chủ trọ bình dân chỉ đóng thuế thu nhập cá nhân 2% thay vì 5%.
Đến 2015 này, khi Luật về thuế thu nhập cá nhân mới có hiệu lực, để đảm bảo sự ổn định cho những đối tượng này, Cục thuế thành phố đã tiến hành lập sổ trên 24 quận huyện nhằm thống kê và phân chia ra các nhóm đối tượng khác nhau với mức thuế khác nhau chứ không có chuyện cào bằng hết 5%.
"Đối với các chủ cho thuê nhà trọ dành cho công nhân, sinh viên, từ ngày 1/1/2015 khi chuyển qua luật thuế mới đã được chúng tôi áp dụng mức 2% trên doanh thu (tức áp dụng theo đối tượng là nhóm kinh doanh khác) chứ không phải 5%", bà Nga nói.
Chẳng hạn, cá nhân cho thuê nhà từ 31 triệu đồng một tháng (khoảng 372 triệu đồng một năm) thì theo mức thuế mới 2% này, số tiền thuế thu nhập cá nhân mà chủ nhà cho thuê phải đóng là 7,44 triệu đồng, thay vì 18,6 triệu đồng.
Về mức doanh thu chịu thuế, bà Nga cho biết, Cục thuế cũng đã phối hợp với chính quyền địa phương để xác định mức doanh thu nhà trọ một cách cụ thể. Với mức từ 100 triệu trở xuống, tất nhiên là không chịu thuế, còn với những doanh thu chênh không nhiều so với mức khởi điểm (từ 101-108 triệu đồng chẳng hạn), Cục thuế cũng sẽ không máy móc áp vào đối tượng chịu thuế mà sẽ cân nhắc để hài hoà lợi ích của người chịu thuế.
"Nhờ vậy, sau hơn một tháng có hiệu lực, Cục thuế thành phố chưa nhận được sự phản ánh nào từ các chủ trọ bình dân về những bất cập trong chính sách thu thuế mới", bà nói.
Theo thông tin của Cục thuế TP HCM, năm 2015, trên địa bàn thành phố có gần 181.000 hộ cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán. Trong đó, số có doanh thu từ 100 triệu đồng trở lên là hơn 130.000 hộ.
Tổng số thuế khoán ước khoảng 2.000 tỷ đồng, chiếm gần 1,2% số thu nội địa. Trong tháng một năm 2015, số thuế thu của nhóm đối tượng này gần 167 tỷ đồng, bình quân mỗi cá nhân kinh doanh đóng theo thuế mới là 1,3 triệu đồng.