"Chồi xanh" mọc trên thị trường nợ

Theo AFP, trái phiếu xanh - khoản nợ được sử dụng để tài trợ cho các dự án có lợi cho môi trường - đã đạt kỷ lục vào tháng trước với 50 tỉ USD được phát hành, khi ngày càng nhiều công ty và chính phủ chuyển sang sử dụng công cụ này.

Công ty Adidas, công ty điện lực Pháp EDF, công ty viễn thông Orange, cùng với các quốc gia Đức, Ai Cập và Thụy Điển đều phát hành trái phiếu xanh trong tháng 9. Điều này đã đẩy lượng nợ trái phiếu xanh tăng gấp 5 lần so với tháng 8.

Cho đến nay, giá trị trái phiếu xanh phát hành trong năm nay đã tăng lên hơn 176 tỉ USD, tăng 26% so với cùng kỳ năm 2019. Nguồn ảnh: AFP.

Tổng số bao gồm các công cụ đáp ứng các nguyên tắc do Hiệp hội Thị trường Vốn Quốc tế, hiệp hội nghề nghiệp hợp nhất thị trường trái phiếu toàn cầu và thông tin do Bloomberg tổng hợp.

ICMA định nghĩa trái phiếu xanh là những trái phiếu tài trợ cho năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng, đa dạng sinh học, giảm thiểu ô nhiễm và các dự án tương tự khác.

Theo Thành viên ban điều hành ECB Isabel Schnabel, trái phiếu xanh vẫn là một phần nhỏ của thị trường nợ tổng thể, chỉ chiếm 5% trong năm ngoái.

Sự bùng nổ trong tháng 9 về trái phiếu xanh một phần là do nhiều hoạt động đã bị hoãn hồi đầu năm do đại dịch. Lượng trái phiếu xanh phát hành trong nửa đầu năm 2020 giảm so với cùng kỳ năm 2019.

Chuyên gia về trái phiếu xanh Jovita Razauskaite tại công ty quản lý tài sản NN Investment Partners cho biết: “Tháng này, lượng nợ xanh của doanh nghiệp quan trọng hơn lượng nợ xanh của nhà nước”.

Nước Đức sẽ làm sôi động thị trường?

Đức, cũng như Liên minh châu Âu, đặt mục tiêu trở thành trung hòa khí nhà kính vào năm 2050. Nước này đã đặt mục tiêu sơ bộ là cắt giảm ít nhất 55% lượng khí thải vào năm 2030 so với mức năm 1990.

Theo số liệu sơ bộ từ Cơ quan Môi trường Liên bang, năm 2019, Đức thải ra 805 triệu tấn giảm tương đương 35,7% so với mức năm 1990.

Sự xuất hiện của một công ty phát hành có chủ quyền lớn đã làm sôi động thị trường, với việc Đức phát hành lần đầu tiên. Việc đặt 6,5 tỉ euro vào tháng 9 sẽ được tiếp tục tăng thêm 5 tỉ euro khác trước khi kết thúc năm.

Adidas đã đặt thành công trái phiếu bền vững đầu tiên khi công ty tiếp tục thực hiện lộ trình phát triển bền vững dài hạn đầy tham vọng của mình. Trái phiếu trị giá 500 triệu euro có thời hạn 8 năm và lãi suất 0,00%.

Chuyên gia về trái phiếu xanh Jovita Razauskaite nói: “Chúng tôi mong đợi một cơ sở phát hành đa dạng hơn. Đặc biệt, chúng tôi kỳ vọng sẽ có thêm nhiều công ty công nghiệp tham gia thị trường trong khi không gian siêu quốc gia sẽ được mở rộng khi EU bắt đầu tài trợ gần 1/3 quỹ phục hồi bằng nợ xanh”.

Nguy cơ “rửa xanh”

Tuy nhiên, ngành này vẫn phải cải thiện việc đánh giá các dự án được cấp nhãn xanh.

Khả năng trái phiếu xanh có thể chỉ đơn giản là "rửa sạch" - mang lại nhiều lợi ích cho hình ảnh doanh nghiệp hơn là môi trường - đã là một mối quan tâm dai dẳng.

Và sự xuất hiện của các nhãn bổ sung làm vẩn đục mục tiêu xanh này, chẳng hạn như "trái phiếu chuyển tiếp", làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn.

Những điều này nhằm mục đích giúp các ngành có lượng phát thải khí nhà kính cao chuyển sang các hoạt động xanh hơn. Tuy nhiên, có những lo ngại rằng các quy tắc mơ hồ sẽ cho phép tài trợ chuyển sang khí tự nhiên, sạch hơn than nhưng không phải là tài nguyên tái tạo. Cũng có những lo ngại rằng trái phiếu xanh, ngay cả trái phiếu xanh tốt nhất, không dẫn đến nhiều cải thiện rõ ràng.

Một nghiên cứu gần đây của các nhà nghiên cứu tại Ngân hàng Thanh toán Quốc tế cho biết: "Cho đến nay, các dự án trái phiếu xanh không nhất thiết phải chuyển thành lượng khí thải carbon tương đối thấp hoặc giảm ở cấp công ty".

Trong khi đó, các công ty khác, chẳng hạn như công ty thời trang cao cấp Chanel, phát hành trái phiếu liên kết bền vững. Số tiền thu được từ các trái phiếu này có thể được sử dụng để tài trợ cho bất kỳ loại dự án nào nhưng bên vay cam kết đáp ứng các mục tiêu bền vững nhất định và trả tiền phạt nếu thất bại. Sự linh hoạt mở ra cho các tổ chức phát hành, làm cho các trái phiếu này khó được ghi nhãn và so sánh hơn.

Ông Jovita Razauskaite lưu ý: “Có những tiêu chí đánh giá nhưng chủ đầu tư phải tự lựa chọn”.

Trái phiếu liên kết bền vững sẽ được ECB chấp nhận làm tài sản thế chấp bắt đầu từ tháng 1. Theo đó, các ngân hàng có thể cầm cố để vay vốn từ ngân hàng trung ương, điều này sẽ thúc đẩy nhu cầu đối với các công cụ này.