Châu Á đối mặt với lạm phát và nhu cầu tiêu dùng yếu

Lạm phát tăng nhưng thấp hơn so với các nước phương Tây

Các dấu hiệu cảnh báo sớm về lạm phát đã xuất hiện ở một số khu vực châu Á, thể hiện rõ nhất qua giá năng lượng và thực phẩm cao hơn.

Lạm phát của Ấn Độ đã tăng vọt lên 6% vào tháng Giêng, cao hơn mức trung bình khoảng 3,6% trong ba năm trước đại dịch Covid-19. Trong khi đó, lạm phát tại Sri Lanka đạt 14,2%, cao nhất trong hơn một thập kỷ. Tại Hàn Quốc, lạm phát đã tăng lên 3%, mức cao nhất kể từ tháng 1/2012.

Lạm phát giá tiêu dùng của Thái Lan hiện là 3,2%, sau 3 năm (tính đến năm 2020) duy trì ở mức dưới 1%. Gần đây, các tài xế xe tải đã làm tắc nghẽn các đường phố ở Bangkok để gây áp lực buộc chính phủ giảm giá dầu diesel.

Một số gia đình Thái Lan cho biết họ đang chuyển sang ăn thịt cá sấu khi dịch tả lợn châu Phi bùng phát khiến giá thịt lợn tăng cao. Nhiều người phải cắt giảm khẩu phần ăn để giảm chi phí sinh hoạt.

Lạm phát tại hầu hết các quốc gia châu Á vẫn thấp hơn nhiều so với một số nền kinh tế phương Tây, bao gồm cả Hoa Kỳ, nơi giá tiêu dùng trong tháng 01/2022 tăng 7,5% so với một năm trước đó, mức cao nhất trong vòng bốn thập kỷ.

Áp lực giá tiêu dùng không đáng kể ở Trung Quốc, bất chấp việc tăng chi phí cho các nhà máy trong thời gian gần đây. Lạm phát công nghiệp ở mức cao đã giảm bớt khi các nhà máy chuyển một phần chi phí sản xuất cho người tiêu dùng. Trong khi đó, nền kinh tế Trung Quốc đang vật lộn để thoát khỏi cuộc suy thoái do thị trường bất động sản gây ra cùng với nhiều vấn đề khác.

Lạm phát tiêu dùng của Trung Quốc trong tháng 01/2022 chỉ tăng 0,9%, giảm so với mức tăng 1,5% trong tháng 12/2021. Nhiều chuyên gia dự báo tỷ lệ này sẽ duy trì dưới 3% trong năm nay.

Ngoài ra, hầu hết các nền kinh tế châu Á vẫn thừa năng lực lao động, không giống như Hoa Kỳ, vì nhiều tài xế taxi, nhân viên khách sạn và nhà hàng vẫn chưa tìm được việc làm toàn thời gian sau khi mất việc do đại dịch.

Có thể phải hy sinh tăng trưởng kinh tế để kiềm chế lạm phát

Trung Quốc và một số nền kinh tế khác ở châu Á đang phải đối mặt với nhu cầu tiêu dùng tăng trưởng yếu, một phần do các hạn chế đi lại để ngăn chặn Covid-19 và nhất là việc hầu hết các chính phủ đã không tung ra các gói kích thích lớn như Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, nhiều quốc gia tại đây, bao gồm Hàn Quốc, Ấn Độ và Thái Lan, lại là những nhà nhập khẩu năng lượng hoặc thực phẩm lớn, những mặt hàng đã trở nên đắt đỏ hơn do đại dịch.

Theo Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc, giá lương thực toàn cầu đã tăng 28,1% vào năm 2021. Sau khi tăng giá gấp đôi trong năm 2021, giá dầu thô kỳ hạn West Texas Intermediate của Hoa Kỳ đã tăng thêm 20% trong năm nay lên khoảng 91 USD/thùng.

Giá dầu thô đã vượt ngưỡng 100 USD/thùng sau khi cuộc chiến Nga và Ukraine bùng nổ. Theo các nhà phân tích của Goldman Sachs, điều này có khả năng gây tổn hại cho các thị trường mới nổi hơn là các nền kinh tế phát triển, vì chi phí năng lượng chiếm tỷ lệ lớn hơn trong ngân sách tiêu dùng ở các nước đang phát triển.

Singapore, Hàn Quốc và Indonesia là một trong số các quốc gia châu Á đã bắt đầu thắt chặt chính sách tiền tệ để hạn chế giá nhà ở tăng cao và các áp lực chi phí khác. Ngược lại, Trung Quốc đã nới lỏng các điều kiện tín dụng để thúc đẩy tăng trưởng.

Ngay cả khi áp lực giá cả ở châu Á vẫn thấp hơn ở Mỹ, hầu hết các ngân hàng trung ương trong khu vực - ngoại trừ Trung Quốc - có thể buộc phải “hy sinh tăng trưởng kinh tế ở một mức độ nào đó để kiềm chế lạm phát trong năm nay”, Zhou Hao, một nhà kinh tế học người Singapore làm việc tại Commerzbank AG, cho biết.

Ngân hàng trung ương Ấn Độ vào đầu tháng này đã duy trì lãi suất ổn định. Thống đốc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ Shaktikanta Das cho biết lạm phát - dẫn đến giá dầu thực vật và dầu ăn tăng cao - dự kiến ​​sẽ giảm bớt trong những tháng tới, mặc dù việc gia tăng giá dầu cần được “giám sát chặt chẽ”.

Các ngân hàng trung ương ở Thái Lan và Philippines gần đây cũng hạn chế tăng lãi suất. Nhưng ngân hàng trung ương Philippines đã nâng dự báo lạm phát lên 3,7% vào năm 2022 - từ mức 3,4% trước đó - với lý do giá dầu cao hơn và thiếu hụt nguồn cung lương thực. Ngân hàng trung ương Thái Lan cảnh báo rằng lạm phát năm nay có thể "cao hơn mức đã đánh giá trước đó" và "vượt quá kế hoạch" trong nửa đầu năm 2022.

Apichart Prairungruang, Chủ tịch Liên đoàn Vận tải Đường bộ Thái Lan, cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây, rằng các chủ xe tải đã kinh doanh thua lỗ trong nhiều tháng vì giá dầu diesel cao, với hơn 100 xe tải bị các bên cho vay siết nợ. Họ kêu gọi chính phủ giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nhiên liệu để giúp khôi phục lợi nhuận.

Ông nói: “Chúng tôi hiểu giá nhiên liệu thế giới đang tăng. Nhưng nếu chính phủ không giải quyết vấn đề này, chúng tôi buộc phải tăng phí vận tải lên từ 15-20%. Điều này cuối cùng lại ảnh hưởng đến chi tiêu của các hộ gia đình”.

Sau nhiều cân nhắc, gần đây nội các Thái Lan đã đồng ý tạm thời cắt giảm thuế dầu diesel trong vòng ba tháng.

Thắt chặt chính sách

Nhiều nhà kinh tế vẫn tin rằng châu Á sẽ có thể giữ mức lạm phát tiêu dùng cao hơn đáng kể, trong bối cảnh tốc độ tăng trưởng nhu cầu tiêu dùng đang yếu kém ở nhiều quốc gia. Trong khi đó, những cú sốc đang ám ảnh hầu hết các nền kinh tế phát triển ở phương Tây, bao gồm tắc nghẽn cảng và chi phí vận chuyển tăng vọt, không ảnh hưởng nhiều đến châu Á.

Điều đó có nghĩa là các quốc gia châu Á có thể “thoải mái và dễ dàng hơn” về mặt chính sách so với một số quốc gia khác, bao gồm cả Mỹ, quốc gia dự kiến ​​sẽ tăng lãi suất vào đầu tháng 3. Tuy nhiên, về dài hạn, các ngân hàng trung ương châu Á sẽ vẫn phải thắt chặt chính sách .

Tình trạng thiếu lao động đã xuất hiện ở một số nơi, thường là do các biện pháp phong tỏa của Covid-19, làm giảm dòng lượng công nhân nhập cư ở một số quốc gia. Tuy nhiên, các chuyên gia không rõ liệu những vấn đề đó có kéo dài hay không.

Feng Xiang, người điều hành một mỏ than với hàng trăm nhân viên ở Indonesia, cho biết lương của thợ mỏ đã tăng ít nhất 10% kể từ nửa cuối năm ngoái, trong khi giá dầu cao hơn cũng khiến tổng chi phí bị đội lên đáng kể.

Tuy nhiên, ông vẫn kỳ vọng việc tăng lương sẽ chỉ giới hạn trong các lĩnh vực liên quan đến năng lượng, trong khi người lao động trong các ngành dịch vụ như khách sạn và nhà hàng tiếp tục nhận được thu nhập thấp hơn.

Ông Feng nói: “Tôi tin rằng ngành khai thác mỏ là một ngoại lệ hiếm hoi khi bị lạm phát tiền lương”.