Các loại gạch không nung phổ biến trong xây dựng

Ngành xây dựng hiện nay đang hướng tới mục tiêu đẩy mạnh sản xuất và sử dụng vật liệu xây không nung thay thế một phần gạch đất sét nung đạt tỷ lệ 35-40% vào năm 2025, 40-45% vào năm 2030 trong tổng số vật liệu xây. Đồng thời, giảm phát thải khí CO2 vào năm 2025 là trên 2,5 triệu tấn/năm và năm 2030 là trên 3 triệu tấn/năm.

Thị trường vật liệu xây dựng (VLXD) hiện nay có sự đa dạng về mẫu mã, chất lượng, đáp ứng đủ nhu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước, từng bước thay thế hàng nhập khẩu và đã xuất khẩu ra thị trường thế giới.

Vật liệu gạch không nung đang được khuyến khích sử dụng bởi nhiều ưu điểm và ít gây ô nhiễm môi trường

Trong đó, các loại gạch xây nhà cũng được đánh giá là đa dạng với nhiều loại, phù hợp với nhiều nhu cầu, ứng dụng khác nhau trong xây dựng dân dụng và công nghiệp.

Riêng với dòng gạch không nung, đây là một loại VLXD mới, đang được Nhà nước khuyến khích sử dụng bởi các đặc tính như nhẹ, độ bền cao, có khả năng cách âm, cách nhiệt tốt và ít gây ô nhiễm môi trường.

Các loại gạch không nung phổ biến

Gạch không nung được làm từ xi măng, sau khi trải qua công đoạn định hình thì tự đóng rắn, đạt các chỉ số về cơ học như cường độ nén, uốn, độ hút nước mà không cần qua nhiệt độ.

Dòng gạch này được tăng cường độ bền nhờ lực ép, lực rung hoặc cả ép lẫn rung tác động lên viên gạch và các thành phần kết dính.

Các loại gạch không nung phổ biến bao gồm gạch xỉ, gạch bê tông, gạch nhẹ chưng áp, gạch bê tông bọt khí. Ngoài ra, còn có gạch rỗng và gạch đặc, tùy thuộc vào yêu cầu xây dựng của mỗi công trình mà chọn sử dụng cho phù hợp.

1. Gạch bê tông cốt liệu

Gạch bê tông cốt liệu còn gọi là gạch block, được cấu thành từ nguyên liệu chính là xi măng, đá mạt và các chất phụ gia.

So với các loại gạch xây khác, gạch block được sản xuất nhiều bởi nó có khả năng chịu lực tốt mà giá bán lại rẻ. Tuy nhiên, nhược điểm của gạch bê tông là nặng, thấm nước mạnh nên chỉ được dùng cho việc xây hàng rào, tường bao công trình không yêu cầu tính thẩm mỹ cao.

2. Gạch bê tông khí chưng áp

Gạch bê tông chưng áp hay còn gọi là gạch AAC, được sản xuất bằng công nghệ chưng áp, các bọt khí được tạo ra khi gạch bắt đầu đông kết, bột nhôm có các phản ứng hóa học với các chất phụ gia tạo ra bọt khí.

Tương tự gạch block, gạch nhẹ chưng áp cũng được sản xuất từ vật liệu chính là xi măng, cát nghiền mịn, vôi và bột nhôm.

Cấu trúc gạch AAC là một khối bê tông với 80% cấu tạo là lỗ khí li ti dạng tổ ong kín. Các lỗ được kết nối bằng bê tông nên có thể nói đó là một khối bê tông rỗng có trọng lượng nhẹ.

Theo đó, ưu điểm của loại gạch này là trọng lượng nhẹ, thi công dễ dàng và nhanh chóng. Tuy nhiên, loại gạch này có độ thấm nước cao, độ giãn nở tương đối nên thường được sử dụng để xây tường bao, các lán trại, hàng quán ven đường với thời gian sử dụng công trình không quá dài.

3. Gạch bê tông bọt

Gạch bê tông bọt có cấu tạo với hàng triệu bọt khí li ti độc lập với nhau, tạo ra hệ thống dạng tổ ong kín với kích thước siêu nhỏ.

Chính vì cấu tạo đặc biệt này mà nó chống thấm rất tốt, hơn hẳn gạch bê tông chưng áp và bê tông cốt liệu. Bê tông bọt khí còn có khả năng cách âm, cách nhiệt, chống cháy cực kỳ tốt cho các công trình.

Vật liệu được sử dụng chính để sản xuất loại gạch này chính là bê tông, tro bay nhiệt điện, sợi tổng hợp, chất tạo bọt và các chất phụ gia. Bằng việc thêm cốt sợi và các loại phụ gia khác, bê tông bọt không bị co ngót, chống thấm và chống nứt tường tốt hơn.

Ưu điểm của gạch bê tông bọt là nhẹ, cách âm, cách nhiệt và chống cháy tốt, không bị co ngót, giãn nở khi nhiệt độ môi trường thay đổi.

4. Gạch papanh

Gạch papanh còn được gọi là parpaing, babanh, gạch bi… Đây là loại gạch không nung, được nén từ xỉ than phế thải công nghiệp với một lượng nhỏ vôi, và xi măng để liên kết. Đây là loại gạch được sử dụng phổ biến và có từ lâu đời ở nước ta.

Hiện nay, nguyên liệu để sản xuất gạch papanh dễ kiếm, vì thế nó có giá thành rẻ hơn một số loại gạch không nung hiện đại như ngày nay. Do đó, sử dụng gạch cho những công trình phụ sẽ giúp tiết kiệm chi phí cho người dùng, thi công nhanh.

Cần đẩy mạnh sử dụng gạch không nung

Hiện nay, chủng loại vật liệu gạch không nung khá đa dạng nên ứng dụng được cho nhiều hạng mục thi công, từ xây tường, lát nền, kè đê đến trang trí. Với kích thước lớn nên tiến độ thi công sẽ nhanh, lượng vữa chuyên dụng cần dùng giảm tới 2,5 lần so với gạch nung nên giảm được chi phí.

Nhiều công trình hiện nay vẫn còn rất thận trọng khi sử dụng vật liệu không nung bởi kỹ thuật thi công gạch này có những đòi hỏi riêng

Dù được Chính phủ khuyến khích phát triển, dù lợi ích mang lại rõ rệt như bảo vệ môi trường, song gạch không nung ở Việt Nam chưa phát triển như kỳ vọng, các nhà thầu không mấy mặn mà với loại vật liệu này.

Theo đó, nhiều công trình hiện nay vẫn còn rất thận trọng khi sử dụng vật liệu không nung bởi kỹ thuật thi công gạch này có những đòi hỏi riêng. Một số công trình áp dụng kỹ thuật sai khiến tường bị nứt nên tạo tâm lý e ngại cho chủ đầu tư.

Nếu so sánh thì gạch không nung có nhiều lợi thế hơn, nhưng khi lựa chọn, đa số chủ đầu tư sẽ chọn gạch nung do điểm cốt yếu vẫn là vấn đề thấm nước, chất lượng vật liệu xây. Bên cạnh đó, vì có kích thước lớn nên gạch không nung có sự liên kết vật liệu kém hơn.

Chính vì vậy, để tìm được chỗ đứng trên thị trường, các nhà sản xuất vật liệu xây dựng không nung (VLXDKN) cần phải huy động nguồn vốn để đầu tư công nghệ hiện đại, nghiên cứu quy trình sản xuất để nâng cao chất lượng sản phẩm. Đồng thời, chú trọng công tác đào tạo, chuyển giao khoa học kỹ thuật để làm chủ công nghệ trong sản xuất.

Đặc biệt, tiếp tục nghiên cứu để xử lý, đưa ra các phương án khắc phục những tồn tại về chất lượng đối với các chủng loại vật liệu xây không nung hiện tại và nghiên cứu, phát triển các sản phẩm VLXDKN mới, chất lượng cao.

Thực trạng sử dụng VLXDKN trên thế giới

Ở Thái Lan, nhà nước quản lý chặt việc sử dụng đất đai. Do đó, vật liệu nung có giá cao hơn rất nhiều vật liệu xây không nung. Yếu tố thị trường điều tiết khiến công nghiệp vật liệu xây dựng không nung ở Thái Lan rất phát triển như bê tông nhẹ, gạch block bê tông đã có cách đây 10 năm.

Tại Ấn Độ, gạch không nung đang có xu hướng trở thành vật liệu phổ biến thứ 2 sau gạch đất nung, chiếm khoảng 24% tổng vật liệu xây dựng.

Tại Trung Quốc, trước đây chỉ dùng gạch nung truyền thống nhưng từ năm 1990 bắt đầu có nhiều kế hoạch phát triển vật liệu mới để từng bước thay thế vật liệu cũ. Tới nay, gạch không nung chiếm tới 60% tỉ trọng trong xây dựng ở nước này.

Tại các nước phát triển, vật liệu không nung chiếm khoảng 60% tổng vật liệu xây dựng, gạch đất sét nung chỉ chiếm khoảng 10-15%.