Bộ trưởng Tài chính nói gì trước Quốc hội về việc người dân bị ép mua bảo hiểm khi vay vốn?

Sáng 18/11, Quốc hội thảo luận dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm. Trong đó, các đại biểu nhấn mạnh, phải có điều kiện và cơ chế giám sát chặt hoạt động bán chéo bảo hiểm, nhằm bảo vệ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Bán chéo bảo hiểm phải có cơ chế giám sát chặt chẽ

Thảo luận tại Hội trường, đa số ý kiến các đại biểu Quốc hội bày tỏ thống nhất với sự cần thiết ban hành Luật, tháo gỡ các điểm nghẽn trong triển khai Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022, đặc biệt là yêu cầu thể chế hóa chủ trương lớn tại Nghị quyết 68 để tạo môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định, khả thi và giảm tối đa chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Tham gia ý kiến, đại biểu Hà Sỹ Huân (Thái Nguyên) đồng tình với quy định tại Khoản 1, Điều 127 luật hiện hành sửa đổi theo hướng tạo điều kiện cho các đại lý bán chéo bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe. Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến mô hình phân phối, chất lượng tư vấn và quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Đại biểu Hà Sỹ Huân phát biểu

“Việc cho phép đại lý bảo hiểm chéo, bán chéo các loại bảo hiểm nếu được quản lý tốt sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới và đáp ứng yêu cầu đa dạng của khách hàng. Người dân có thể được tư vấn và tổng thể bảo hiểm sức khỏe, tài sản, nhân thọ, tai nạn…trong một lần giao dịch”, ông nói.

Tuy nhiên, đại biểu băn khoăn việc bán chéo bảo hiểm phải có điều kiện, giới hạn và có cơ chế giám sát chặt chẽ, nhằm đảm bảo chất lượng tư vấn, tránh xung đột lợi ích và rủi ro cho người dân.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Lâm Đồng) cho rằng, việc mở rộng hơn cơ chế bán chéo sản phẩm trong điều kiện hệ thống giám sát hiện nay của hoạt động đại lý bảo hiểm còn nhiều bất cập, nhận định nội dung này tiềm ẩn rủi ro về xung đột lợi ích.

Theo ông Thông, đại lý bảo hiểm là người đại diện theo ủy quyền của doanh nghiệp bảo hiểm. Khi cùng lúc đại diện cho nhiều doanh nghiệp, họ có thể bị chi phối bởi hoa hồng, chính sách ưu đãi, từ đó không còn đảm bảo đủ nghĩa vụ ưu tiên lợi ích của các bên mua bảo hiểm.

“Thực tiễn vừa qua cho thấy nhiều phản ánh của người dân về việc bị tư vấn lệch lạc, bị ép mua bảo hiểm thông qua kênh ngân hàng, kênh đại lý. Nếu mở rộng bán chéo mà không tăng cường các biện pháp yêu cầu pháp lý và cơ chế kiểm soát thì rất khó khắc phục tình trạng này”, ông Thông nói.

Có những trường hợp ép mua bảo hiểm

Ông Thông đề nghị nếu cơ quan chủ trì soạn thảo vẫn lựa chọn phương án cho phép bán chéo, Dự thảo Luật cần phải có cơ chế ràng buộc chặt chẽ hơn.

Trong đó ông gợi ý quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà một đại lý cá nhân được phép đại diện; yêu cầu đại lý phải công khai cho khách hàng biết mình là đại lý của những doanh nghiệp nào, mức hoa hồng chênh lệch ra sao; Bổ sung nghĩa vụ tư vấn trung thực, ưu tiên lợi ích khách hàng cùng với chế tài mạnh đối với các hành vi vi phạm, kể cả trách nhiệ liên đới của doanh nghiệp bảo hiểm.

Trước thực trạng này ông Hà Sỹ Huân đề nghị, việc bán chéo bảo hiểm phải đăng ký và công khai rõ ràng đang là đại lý của doanh nghiệp nào, ở loại hình nào, tránh xung đột lợi ích. Người tiêu dùng phải được thông báo minh bạch khi đại lý tư vấn sản phẩm thuộc công ty khác hoặc loại hình khác.

Ngoài ra, các cơ quan quản lý cần quy định rõ việc bán bảo hiểm chéo không được gắn điều kiện ràng buộc.

"Ví dụ, mua bảo hiểm nhân thọ bắt buộc kèm theo bảo hiểm xe cơ giới hoặc ngược lại. Các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu đại lý lợi dụng bán chéo để tư vấn sai, gây thiệt hại cho khách hàng và có cơ chế kiểm tra, kiểm định chất lượng đại lý bán chéo", ông nói.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa nhận có hiện tượng nhân viên ngân hàng bán bảo hiểm, gây nhầm lẫn giữa sản phẩm của nhà băng và hãng bảo hiểm. Thậm chí, theo Bộ trưởng, có những trường hợp ép mua bảo hiểm.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu giải trình

“Về vấn đề này, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo rất quyết liệt. Luật Tổ chức tín dụng cũng cấm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng nghiêm cấm việc đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng kinh doanh bảo hiểm, Luật và các văn bản hướng dẫn cũng quy định rất chặt chẽ công tác tư vấn, ghi âm để nâng cao chất lượng đại lý.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tiến hành kiểm tra, xử lý sai phạm và trình các cấp có thẩm quyền ban hành các quy định để nhằm hạn chế tình trạng này.