Bộ trưởng Bộ Công Thương lý giải vì sao chưa có cơ chế, chính sách phát triển điện mặt trời áp mái

Trong phiên chất vấn chiều ngày 6/11, đại biểu Quốc hội Lê Tất Hiếu (đoàn Vĩnh Phúc) đặt vấn đề về Quy hoạch điện 8 có nội dung ưu tiên và có chính sách đột phá để thúc đẩy phát triển điện mặt trời trên mái nhà (điện mặt trời áp mái) của người dân, mái công trình xây dựng, nhất là các khu vực có nguy cơ thiếu điện như miền Bắc và điện mặt trời tự sản, tự tiêu.

Đại biểu Lê Tất Hiếu (đoàn Vĩnh Phúc) chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương về vấn đề phát triển điện mặt trời mái nhà

Theo đại biểu, từ nay đến năm 2030, loại hình nguồn điện này được ưu tiên phát triển không giới hạn công suất với điều kiện giá thành hợp lý và tận dụng lưới điện sẵn có, không phải nâng cấp.

Dự báo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho thấy mùa hè năm 2024 sẽ tiếp tục xảy ra nắng nóng, khô hạn kéo dài, nguy cơ thiếu điện miền Bắc rất cao. Do đó, việc xây dựng, bổ sung nguồn điện mặt trời là một trong những giải pháp có thể thực hiện nhanh để cấp bổ sung nguồn điện cho miền Bắc.

Tuy nhiên, hiện nay rất nhiều doanh nghiệp có nhu cầu đầu tư điện mặt trời áp mái tự sản, tự tiêu trong khu công nghiệp nhưng chưa thực hiện được do thiếu cơ chế, chính sách, hành lang pháp lý.

Đại biểu Lê Tất Hiếu đề nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, kế hoạch ban hành các cơ chế, chính sách để có hành lang pháp lý phát triển điện mặt trời áp mái, gồm cả trên mái nhà dân, công sở và khu công nghiệp?

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, Quy hoạch điện 8 được Chính phủ phê duyệt với tổng nguồn là 150.489 MW, tăng 21.000 MW so với tổng công suất nguồn điện trong Quy hoạch điện 7 điều chỉnh.

Trong đó, tổng công suất điện mặt trời là hơn 12.000 MW (chiếm 8,5% tổng nguồn), gồm hơn 10.000 MW điện mặt trời tập trung, hơn 2.000 MW điện mặt trời tự sản, tự tiêu cho nối lưới. Tổng công suất điện gió trên bờ và gần bờ là 21.880, bằng 14,5% tổng nguồn; điện gió ngoài khơi là 6.000 MW, bằng 4% tổng nguồn; điện sinh khối cùng điện rác là 2.270 MW, bằng 1,5% tổng nguồn.

“Như vậy, tổng nguồn năng lượng tái tạo, không kể thủy điện đã chiếm cơ cấu 28,5% so với tổng nguồn. Đây là cơ cấu rất lớn mà ngay cả những nước phát triển có trình độ công nghệ cao, đặc biệt là trong lĩnh vực lưới điện thông minh và các thiết bị lưu trữ điện, cũng như giá điện ở mức độ cao cũng chỉ ở ngưỡng trên dưới 20%”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Để thực hiện các phương án trên, người đứng đầu Bộ Công Thương cho rằng phải tập trung nghiên cứu, đầu tư hệ thống lưới điện thông minh, hệ thống lưu trữ điện. Đồng thời thúc đẩy thị trường điện 3 cấp độ là phát điện cạnh tranh, bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh.

Cùng với đó, biểu giá bán lẻ điện cũng phải nghiên cứu, xây dựng linh hoạt hơn. Điện nền (bao gồm thủy điện và nhiệt điện) phải có biểu giá cao để có thể bù đắp cho điện năng lượng tái tạo khi thực hiện cơ chế tự sản, tự tiêu.

Không một quốc gia nào có thể phát triển vô hạn định điện mặt trời

Để khai thác tiềm năng lực lượng tái tạo, nhất là điện gió, điện mặt trời, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng cần đẩy mạnh, khuyến khích các hoạt động đầu tư điện mặt trời tự sản, tự tiêu, không nối lưới; chú trọng phát triển các loại thiết bị lưu trữ điện.

Đồng thời, phải xây dựng, ban hành cơ chế bán mua bán điện trực tiếp, đẩy mạnh phát triển hệ thống lưu trữ điện, thúc đẩy phát triển các thị trường điện.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn

Hiện nay, Bộ Công Thương đã và đang trình Chính phủ ban hành nghị định về phát triển mặt trời áp mái. Khi Chính phủ chính thức có chủ trương cho phép xây dựng nghị định theo khuyến nghị của Bộ Tư pháp thì Bộ Công Thương sẽ xây dựng theo quy trình.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng đang trình Chính phủ ban hành cơ chế mua bán điện trực tiếp trên cơ sở nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Bộ trưởng Bộ Công Thương nhận định, việc phát triển điện mặt trời áp mái không giới hạn về công suất sẽ chỉ thực hiện được khi công nghệ đã đủ phát triển và các nhà đầu tư về năng lượng áp mái không gây áp lực lên hệ thống truyền tải.

“Nếu không có nguồn điện phục vụ chạy nền ổn định (chiếm tỷ lệ 80-85%) thì không có quốc gia nào có thể phát triển một cách vô hạn định năng lượng tái tạo, trong đó có điện mặt trời", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.