Ảnh minh hoạ.

Trong một bài báo đăng trên Tạp chí Chính trị Harvard (Harvardpolitics) vào tháng 5/2012, cây viết Jay Alver cho biết khi đến thăm Hà Nội, ông cảm thấy bất ngờ trước sự phát triển của các doanh nghiệp tư nhân trong thành phố.

Hơi bối rối, Jay Alver đã hỏi một hướng dẫn viên địa phương. Mỉm cười một chút, người hướng dẫn viên trả lời rằng mội trường thương mại ngày càng tự do ở Việt Nam đã mở ra nhiều cơ hội cho sự phát triển của các doanh nghiệp.

Những thành công kinh tế của Việt Nam thật đáng kinh ngạc, theo Jay Alver. Theo tạp chí Foreign Policy, từ năm 1986 trở lại đây (năm 2012), tăng trưởng GDP đạt mức trung bình ấn tượng 5,3% mỗi năm. Đặc biệt hơn nữa, Việt Nam đã vượt qua cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu gần đây với mức tăng trưởng 7% hàng năm từ năm 2005 đến 2010.

Nếu tốc độ tăng trưởng này được duy trì, Việt Nam sẽ sánh ngang với 4 con hổ châu Á là Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông và Singapore (các nền kinh tế có mức tăng trưởng GDP trung bình hàng năm 6% từ năm 1960 đến 1990).

Đâu là nguồn gốc của sự tăng trưởng?

David Dapice, giáo sư kinh tế Đại học Tufts, Massachusetts và là người đóng góp cho chương trình Harvard Việt Nam, đã nhấn mạnh việc chính phủ đưa ra các chính sách “Đổi mới” vào năm 1986 đã tạo ra sự tăng trưởng kinh tế ngoạn mục của Việt Nam.

Chính sách Đổi mới đã khuyến khích dòng vốn từ thế giới phương Tây bằng cách mở cửa cho thị trường tự do, hạ thấp hàng rào thuế quan, mở rộng xuất khẩu nông sản thông qua tự do hóa thương mại và gia nhập các khối thương mại khu vực.

Việc phát hiện và phát triển trữ lượng dầu và khí tự nhiên ở Biển Đông cũng đóng góp đáng kể vào tăng trưởng của Việt Nam trong thời kỳ Đổi mới.

Năm 2000, Việt Nam đã thực hiện một bước hướng tới đa dạng hóa bổ sung và bãi bỏ quy định nền kinh tế bằng cách ban hành Luật Doanh nghiệp, trong đó loại bỏ một số lượng đáng kể các yêu cầu liên quan đến việc thành lập các doanh nghiệp tư nhân mới.

Người dân Việt Nam, đặc biệt là những người thành thị, đã đón nhận cải cách này một cách khá nhiệt tình.

Nhiều tòa nhà cao và hẹp đặc trưng của các đô thị miền Bắc Việt Nam, đã chuyển đổi tầng dưới cùng thành các cửa hàng bán hàng tiêu dùng sản xuất tại Việt Nam và các nước lân cận.

Tinh thần kinh doanh cũng lan rộng đến những người dân không có nhà mặt tiền. Trong cùng chuyến đi được mô tả ở trên, cây viết Jay Alver đã chứng kiến ​​hàng chục thợ cắt tóc được phép dựng đồ nghề dựa vào hàng rào bao quanh một công viên thành phố. Gương và các vật dụng tạo kiểu tóc được treo trên móc dọc hàng rào trong khi khách hàng ngồi trên ghế nhựa.

Luật Doanh nghiệp giải thích một phần lý do tại sao tăng trưởng của Việt Nam về cơ bản không giống với các thị trường châu Á mới nổi khác. Bất chấp sự tăng trưởng liên tục của xuất khẩu công nghiệp, tiêu dùng nội địa chiếm 65%sản lượng, so với 36% của nước láng giềng Trung Quốc.

Theo bài báo của Chương trình Harvard Việt Nam có tựa đề “Lựa chọn thành công”, nền kinh tế Việt Nam khá đa dạng, với nền nông nghiệp và khai khoáng mạnh, đồng thời mở rộng nhanh chóng các lĩnh vực sản xuất, du lịch, tiện ích, xây dựng và tài chính. Chính phủ thậm chí đã sử dụng thời kỳ tăng trưởng ổn định này để đầu tư vào các chương trình xóa đói giảm nghèo và điện.

Theo Dapice, những yếu tố này làm cho mô hình phát triển của Việt Nam trở thành một minh chứng thành công cho các nước đang phát triển khác đang tìm cách sử dụng tối đa các nguồn lực hiện có.

Con hổ châu Á thứ năm?

Theo Tạp chí Chính trị Harvard, nền kinh tế Việt Nam có tiềm năng to lớn. Theo IMF, nền kinh tế của Việt Nam vẫn nhỏ hơn so với Thái Lan và Philippines, nhưng với khả năng tiếp cận các nguồn tài nguyên dồi dào, Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa để phát triển.

So sánh giữa sự phát triển của Việt Nam và Trung Quốc thì tăng trưởng của Việt Nam cũng rất đa dạng, thay vì dựa nhiều vào xuất khẩu công nghiệp.

“Nhìn chung, trong khi cải cách thể chế là cần thiết để duy trì tăng trưởng kinh tế từ nguồn nhân lực và vật chất dồi dào của Việt Nam, Việt Nam có tiềm năng giữ vững mức tăng trưởng hiện có trong tương lai gần. Nếu thành công, Việt Nam rất có thể trở thành Con hổ châu Á thực sự tiếp theo và hàng triệu người sẽ được hưởng mức sống cao hơn”, theo Tạp chí Chính trị Harvard.

Tạp chí Chính trị Harvard (HPR, Harvard Political Review) là một tạp chí và trang web hàng quý, phi đảng phái của Mỹ về chính trị và chính sách công, được thành lập vào năm 1969 bởi một nhóm sinh viên Harvard tại Đại học Harvard ở Cambridge, Massachusetts. Tạp chí chuyên về các vấn đề trong nước và quốc tế và các sự kiện chính trị, cũng như các bài diễn văn chính trị tại Harvard.

Đây là một ấn phẩm của Viện Chính trị Harvard, và được viết, biên tập và quản lý hoàn toàn bởi các sinh viên chưa tốt nghiệp Harvard, đồng thời chấp nhận các bài nộp từ tất cả sinh viên tại Đại học Harvard.