50 nghìn tỷ đồng có giúp gỡ khó cho thị trường bất động sản?

Gói 50 nghìn tỷ được kỳ vọng sẽ hồi sinh những dự án chậm tiến độ. Ảnh: Thanh Thịnh.

Sau buổi giới thiệu hoành tráng vào cuối tháng 3 tại Tp.HCM, hôm 17/4 gói tín dụng 50 nghìn tỷ đã được ra mắt tại Hà Nội và có kế hoạch giới thiệu tại Đà Nẵng vào tháng 5 tới.

Về bản chất, gói 50 nghìn tỷ không phải là gói hỗ trợ thị trường bất động sản mà là gói tín dụng thương mại của các ngân hàng liên kết với lại với nhau với mô hình 4 nhà là chủ đầu tư - nhà thầu - nhà cung ứng vật liệu xây dựng - ngân hàng.

Thông tin từ ban tổ chức cho biết, hiện nay đã có 8 ngân hàng đăng ký với Vụ Tín dụng NHNN tham gia chương trình liên kết 4 nhà là Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam BIDV, NH Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam AgriBank, NH TMCP Ngoại thương Việt nam Vietcombank, NH TMCP Công thương Việt nam Vietinbank, Ngân hàng Nhà đồng bằng sông Cửu Long MHBank, Ngân hàng Xây dựng Việt Nam - VNCB, Ngân hàng SHBank, Ngân hàng Bưu điện Liên Việt.

Theo Ngân hàng Xây dựng (VNCB), mục tiêu của gói liên kết này nhằm khơi thông hàng hóa vật liệu xây dựng thông qua hình thức trả chậm và đối trừ, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận tín dụng mới khi còn có các khoản vay cũ. Theo đó, liên minh giữa các ngân hàng sẽ xem xét cho các doanh nghiệp vay vốn dựa trên cơ sở khoanh nợ cũ và vay nợ mới tại một ngân hàng khác để thực hiện dự án mới nếu như dự án đó thật sự tốt.

Đánh giá về hiệu quả của gói tín dụng 50 nghìn tỷ đồng, chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, chương trình 50 nghìn tỷ đồng đã thiết kế một cơ chế hợp lý để kết nối hai khâu hàng hóa và tiền tệ, khai thông những điểm huyết mạch của hàng hóa và tiền tệ và cuối cùng là kiểm soát được dòng tiền và giúp hoàn thành các sản phẩm bất động sản cũng như giúp tiêu thụ những sản phẩm này thông qua những chương trình tín dụng của các ngân hàng tham gia chương trình.

Còn theo Nguyên Phó chủ tịch ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, TS Lê Xuân Nghĩa, mô hình liên kết 4 nhà sẽ khắc phục được tình trạng lâu nay là nhà thầu sau khi làm xong không có tiền để thanh toán cho các nhà cung cấp nguyên liệu, tiền nhân công, dẫn đến cả 3 nhà: chủ đầu tư, nhà thầu, nhà cung ứng đều nợ ngân hàng và nguy cơ dẫn đến nợ xấu rất cao.

Nhận định gói tín dụng 50 nghìn tỷ sẽ thúc đẩy người ta vay tiền để mua và sửa chữa nhà, từ đó kích cầu bất động sản, đây là một tín hiệu tốt cho thị trường bất động sản, song lãnh đạo một doanh nghiệp tại Tp.HCM (không tiện nêu tên) lại lo ngại mô hình liên kết 4 nhà sẽ rất khó khả thi.

Vị lãnh đạo này lập luận “Mỗi chủ đầu tư, mỗi nhà thầu đều có nhà cung cấp riêng và họ có những hình thức về giá cả cũng nhưng thanh toán riêng trong hệ thống của họ. Bên cạnh đó nhà cung cấp mới chưa chắc đã đáp ứng được yêu cầu cũng như chất lượng kỹ thuật của nhà đầu tư và chủ đầu tư dự án đó. Ngoại trừ những doanh nghiệp nằm trong chuỗi liên kết thì họ sử dụng dịch vụ của họ”.

Ông Nguyễn Văn Đực, Phó giám đốc công ty địa ốc Đất Lành cho rằng, liên kết 4 nhà là một liên kết “cộng sinh”, 4 nhà cùng nhau hợp tác, vượt qua giai đoạn khó khăn, giúp vực dậy dự án thay vì nằm chờ chết như hiện nay. Tuy nhiên liên kết này phải dựa trên nền tảng lợi ích cả nhóm liên kết, mỗi “nhà” đều phải tiết chế lợi ích của mình vì 3 cộng sự còn lại, nếu chỉ chăm chăm vào lợi ích của mình thì liên kết sẽ thất bại “theo cách 1 vì 3 chứ không phải 3 vì 1”.

Không chỉ lo ngại về hiệu quả của gói 50 nghìn tỷ này mà nhiều chuyên gia cũng nghi ngờ về động cơ của nhóm tổ chức. Tập đoàn Thiên Thanh hiện nay là cổ đông lớn của Ngân hàng Xây dựng. Như vậy, việc liên kết giữa đơn vị khó đảm bảo sự công bằng đối với những mắt xích còn lại trong chuỗi liên kết này. Nhà thầu muốn vay được tiền thì phải mua nguyên vật liệu do Thiên Thành cung cấp như vậy những doanh nghiệp cùng ngành sẽ chịu thiệt hại.

Những lo ngại không chỉ dừng lại ở đó, vấn đề lớn nhất của bất động sản hiện nay vẫn là vấn đề đầu ra. Giá nhà vẫn quá cao so với thu nhập của phần lớn người có nhu cầu nhà thật sực. Do vậy, gói này chỉ xem như là một liều thuốc kích thích nhẹ nhưng nếu nó bị lạm dụng có thể gây ra hậu quả nặng nề cho nền kinh tế lẫn thị trường bất động sản.