Chuyện “vua tôm” của Tập đoàn Minh Phú

Là ông chủ đứng đầu ngành tôm Việt Nam, ông Lê Văn Quang, luôn không ngừng trăn trở về… tôm. Mọi đường đi nước bước kinh doanh và cả cuộc đời ông dường như chỉ xoay quanh con tôm ấy…

Khởi nghiệp từ... thủy sản

Ông Quang xuất thân làm việc trong một DNNN, thuộc Cty XNK Thủy Sản Minh Hải với vị trí là kỹ sư công nghệ chế biến thủy sản. Ở thập niên 80 của thế kỉ XX, ngành thủy sản tuy đã phá rào “đêm trước thời đổi mới” khá quyết liệt, nhưng vẫn còn rất nhiều cơ chế còn nhiều ràng buộc. Với kinh nghiệm của một kĩ sư nhưng lại có khá nhiều quán sát từ việc mua, bán tôm trên thị trường, ông Lê Văn Quang quyết định đứng làm đại lý thu mua tôm cho một DN tư nhân.

Bốn năm sau, nhờ lợi nhuận tích lũy được từ thu mua tôm với bí quyết mua cao, phân thành phẩm và bán giá cao để có những nguyên liệu, sản phẩm tôm cung ứng cho DN chất lượng, ông Quang chính thức lập DN. Đó là vào năm 1992. Cơ ngơi của Tập đoàn Minh Phú bây giờ ở thời điểm đó đã được bắt đầu với số vốn khởi điểm 120 triệu đồng, với tên gọi đầu tiên là Xí nghiệp Cung ứng hàng xuất khẩu Minh Phú. Giấy phép kinh doanh xác định hoạt động chính là thu mua, chế biến thủy hải sản cung cấp cho các đơn vị trong tỉnh.

Từ năm 1992 đến những năm 2000, ngành thủy sản VN tiếp tục có những bước phát triển mới. Thị trường bắt đầu mở rộng, cơ ngơi của Minh Phú cũng không ngừng “nới” ra. Năm 1998, Xí nghiệp từ chỗ cung ứng đổi thành Xí nghiệp Chế biến Thủy hải sản Minh Phú. Có thể nói đây chính là cột mốc đánh dấu một bước xác lập của Vua tôm, từ người thu mua đại lí thành người chế biến, tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm thủy hải sản và cũng là nền tảng của Tập đoàn Minh Phú về sau. Năm 2000, Minh Phú đã tăng vốn điều lệ lên 79,6 tỉ đồng – một con số vốn không nhỏ so với quy mô các DN tư nhân thời điểm đó. Và nền tảng tích lũy này đã giúp Minh Phú “đi nhanh về trước” so với những DN cùng ngành khi bước vào một giai đoanh kinh doanh mới.

Giấc mơ nâng tầm con tôm Việt

Với lợi thế của một DN có nhiều tiên phong trong cả nước về chất lượng thành phẩm, là một trong những DN đầu tiên được Intertek cấp giấy chứng nhận công nhận tiêu chuẩn Global Gap (Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt theo tiêu chuẩn toàn cầu), con tôm của Minh Phú đã có giấy thông hành để chu du và chinh phục các thị trường khó tính nhất: EU, Mỹ, Nhật Bản…

Đến nay, Tôm Minh Phú vẫn được đánh giá là Cty tôm tiên tiến nhất Việt Nam. “Dưới sự lãnh đạo của ông Quang - ông Yamauchi, Tổng giám đốc Asia Pacific Unit, thuộc Tập đoàn Mitsui, một đối tác chiến lược của Minh Phú, công ty Thủy sản Minh Phú đã và đang phát triển ổn định và trở thành công ty xuất khẩu tôm tiên tiến nhất Việt Nam cả về mặt chất lượng và số lượng. Ở thời điểm hiện tại, Minh Phú gần như không có đối thủ cạnh tranh nào trong lĩnh vực kinh doanh này”.

Theo đánh giá của Undercurrentnews - tạp chí chuyên về thủy sản có trụ sở ở Anh công bố, trong danh sách top 100 DN thủy sản lớn nhất thế giới năm 2014, Minh Phú đứng ở top trên của bảng xếp hạng - thứ 23, nhờ doanh thu tăng 41%. Cũng theo thống kê của tạp chí này, 25 công ty lớn nhất chiếm hơn một nửa tổng doanh thu (57 tỷ USD). Trong đó, riêng Minh Phú ngay từ năm 2011 đã chiếm 5,7% tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu tôm của cả nước và đến 2014, doanh thu đã cán mốc 10.000 tỷ đồng – mục tiêu 550 triệu USD vượt qua nhẹ nhàng và DN đang đến đường nhắm đích 1 tỷ USD.

Phải nói rằng bên cạnh những quyết định sáng suốt khi tập trung quay trở lại ngành kinh doanh cốt lõi – Minh Phú còn có một lợi thế về sự ủng hộ của những người thân bên cạnh ông Lê Văn Quang. Nhưng người thân tin tưởng và ông có thể tin cậy giao phó DN. Chẳng hạn bên cạnh ông Quang, các vị trí chủ chốt như Phó Tổng giám đốc Tài chính, được ông tin cẩn giao cho em trai mình. Một người con gái trong 4 người con của ông Quang cũng đã nắm một lá phiếu trong HĐQT và bắt đầu được ông đào tạo để chuyển giao dần trọng trách. Đây không chỉ là niềm tin của ông với người thân mà còn tầm nhìn của một ông chủ DN gia đình nhưng biết nhìn ra đại chúng, biết xác định hoạt động tài chính ổn định, minh bạch, với niềm tin được xây “ngay từ trong nhà”, là quan trọng. Và từ đó biết giao quyền. Có lẽ đó cũng là một “giá trị thặng dư”, hay bí quyết khiến Minh Phú luôn được đánh giá cao. Năm 2014, Cty đã được Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) vinh danh là 1 trong 5 DN Việt Nam “Cty tăng trưởng toàn cầu”. Vua Tôm Lê Văn Quang có thể nói đã phần nào thỏa nguyện khi giấc mơ nâng tầm con tôm Việt, đã được triển khai ngay chính từ Minh Phú, khi trong ngành tôm, sản lượng mà Minh Phú chế biến được bằng cả một quốc gia dạng khá của thế giới.

Theo đánh giá của Red River Holding - quỹ đầu tư lớn của Pháp, ông Quang là doanh nhân cầu tiến, chấp nhận cái mới, dám làm, dám chịu. Ít có doanh nghiệp mạnh tay đầu tư cho nguồn nhân lực, tạo ra động lực hăng say làm việc và sự trung thành của người lao động như Minh Phú. Ở các DN khác, tình trạng công nhân “nhảy việc” xảy ra như cơm bữa, ở Minh Phú, ít có chuyện này. Lương bổng của Minh Phú không quá vượt trội so với thị trường, nhưng luôn cao hơn 20-25%, người giỏi thậm chí có thể hưởng lương cao gấp đôi mặt bằng. Phát triển bền vững là cái đích mà doanh nhân này nhắm đến.

Minh Phú càng mở rộng, con tôm Việt Nam càng có mặt trên bản đồ trải rộng của thế giới, thì vị thế “vua tôm” của doanh nhân Lê Văn Quang - người kĩ sư chế biến tôm cách đây 22 năm càng vững. Nhưng cái vị thế ấy, có lẽ với ông Quang, cũng không quan trọng bằng niềm tin từ của hàng nghìn nhân công Minh Phú, và cùng với đó là hàng nghìn hộ dân nuôi tôm thủy sản. Họ đang được tự hào về con tôm Việt mà họ đã nuôi trồng, chế biến. Con tôm xuất hiện trên bàn ăn của mọi quốc gia. Và có lẽ ông Quang cũng nhận ra rằng, chơi với con tôm tuy không giàu nhanh, nhưng đó là làm giàu bền vững.

Đó mới chính là giá trị mà Vua tôm Minh Phú Lê Văn Quang không ngừng hướng tới.