Nợ xấu tại các công ty cho thuê tài chính lên gần 50%

Báo cáo Định dạng hệ thống tổ chức tín dụng vừa được Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia công bố cho thấy số liệu rất đáng quan ngại về tình hình hoạt động của các công ty cho thuê tài chính tại Việt Nam.

Cụ thể, tỷ lệ nợ xấu (nợ dưới chuẩn, nghi ngờ hoặc hiện hữu khả năng mất vốn) của các đơn vị này, tính đến giữa năm 2011, lên tới 45,38% tổng dư nợ. Trong khi đó, tỷ lệ bình quân toàn ngành ngân hàng chỉ là 3,11% (đều tính theo chuẩn kế toán của Việt Nam).

Tổng tài sản của các công ty này đạt 19.242 tỷ đồng tại cùng thời điểm nhưng vốn chủ sở hữu đã âm 2.174 tỷ đồng. Trong khi đó, hệ số an toàn vốn (CAR - vốn tự có trên tổng tài sản có rủi ro) tại các tổ chức này đang ở mức -10,92%, kém xa so với mức trung bình của toàn hệ thống là 11,67% cũng như mức tối thiểu 9% theo quy định hiện hành.

Tuy không đưa ra số liệu cụ thể nhưng theo Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính - Hà Huy Tuấn phần lớn số nợ xấu này thuộc trách nhiệm của các công ty cho thuê tài chính trực thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) : "Chính số nợ khó đòi tại các đơn vị này đã đẩy tỷ lệ nợ xấu chung của hệ thống các công ty cho thuê tài chính lên cao", Tiến sĩ Hà Huy Tuấn cho biết.

Phân tích sâu hơn về hiện tượng này, nguyên Bộ trưởng Thương mại Trương Đình Tuyển cho rằng các công ty cho thuê tài chính hiện hoạt động trong một khuôn khổ pháp lý chưa đầy đủ, các điều kiện về quản trị rủi ro chưa đạt chuẩn cũng như không theo kịp các ngân hàng nên rất dễ xảy ra rủi ro (cả về kỹ thuật lẫn đạo đức) trong quá trình cho vay.

Chia sẻ quan điểm này, Chủ tịch Ủy ban Giám sát tàu chính quốc gia - Vũ Viết Ngoạn thừa nhận hiện tượng cho vay nội bộ vẫn thường xảy ra tại các công ty cho thuê tài chính. "Do cho vay nội bộ nên các quy trình kiểm định rủi ro thường rất dễ dãi và không độc lập, dẫn đến nguy cơ nợ xấu tăng cao", ông phân tích.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Vũ Viết Ngoạn, khó khăn của các công ty cho thuê tài chính cũng một phần do việc chưa lựa chọn đúng đối tượng khách hàng. Các đơn vị này hiện vẫn hoạt động nhiều trong các lĩnh vực cho vay truyền thống, gần với ngân hàng nhưng lại không thể cạnh tranh với nhà băng do nguồn lực yếu hơn nhiều (công ty cho thuê tài chính không được huy động vốn ngắn hạn từ dân cư).

Cũng theo phân tích của các chuyên gia, tỷ lệ nợ xấu của các doanh nghiệp này tuy ở mức rất cao nhưng chưa trực tiếp ảnh hưởng tới an toàn toàn hệ thống bởi với tài sản đạt trên 19.200 tỷ đồng, các công ty cho thuê tài chính hiện chỉ chiếm hơn 4% tổng tài sản của các tổ chức tín dụng.

"Các doanh nghiệp cũng như thị trường cho thuê tài chính hiện vẫn rất nhỏ bé nên số nợ xấu tuyệt đối vẫn chưa phải ở mức nguy hiểm. Tuy nhiên đây là một bài học lớn cần xem xét nếu Việt Nam muốn phát triển thị trường này trong tương lai", Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Cố vấn cao cấp của Chủ tịch Hội đồng quản trị BIDV đề xuất.

Hiện trạng tài chính ngành ngân hàng
(Số liệu tính đến 30/6/2011)

Nguồn: Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia
(Đơn vị: Tỷ đồng)