Lấn chiếm cũng được mua nhà tái định cư

“Quy định UBND TP quyết định giá bán nhà tái định cư (TĐC) sẽ có lợi hơn cho người được TĐC” - Sở TN&MT TP.HCM nhận xét trong tờ trình UBND TP về Quyết định bồi thường, hỗ trợ TĐC khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn TP.

Hộ khó khăn được trả chậm 15 năm

Căn cứ Luật Đất đai 2013 và Nghị định 47/2014, có 14 nhóm vấn đề luật giao cho UBND cấp tỉnh quyết định để phù hợp thực tế tại địa phương, trong đó có quy định về giá thu tiền sử dụng đất khi giao nền TĐC và giá bán căn hộ TĐC. Từ đó dự thảo đề xuất “Giá thu tiền sử dụng đất khi giao nền TĐC và giá bán căn hộ TĐC phải được xác định cùng thời điểm và thống nhất với nguyên tắc, phương pháp xác định giá đất ở để bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất”.

UBND quận/huyện nơi TĐC sẽ căn cứ vào cơ sở hạ tầng, mức bồi thường hỗ trợ để đề xuất hệ số điều chỉnh tiền sử dụng đất khi giao nền TĐC trình các sở xem xét cùng lúc với đề xuất về giá bồi thường trình TP phê duyệt. Về giá bán căn hộ TĐC, Sở Tài chính sẽ cùng Sở Xây dựng xác định và thông tin cho tổ chức bồi thường giải phóng mặt bằng cùng UBND quận/huyện để làm căn cứ khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ TĐC và lập hồ sơ bán nhà TĐC.

Người sử dụng đất trước 1-7-2004 có nguồn gốc do lấn chiếm cũng được mua nhà ở hoặc nền đất tái định cư. Ảnh minh họa: AT

Dự thảo cũng đề nghị có hướng hỗ trợ đối với hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn bị thu hồi toàn bộ nhà đất mà tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ không đủ thanh toán cho nền nhà, căn hộ TĐC. Cụ thể, các hộ sẽ được trả góp cho phần chênh lệch với suất TĐC tối thiểu (45 m² với đất và 40 m² với nhà) trong thời hạn tối đa 15 năm. Các khoản nợ được tính theo lãi suất không kỳ hạn của ngân hàng thương mại. Điều kiện bắt buộc là các trường hợp này phải nộp tiền lần đầu bằng tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ nhận được.

Với hộ gia đình cá nhân đủ điều kiện được bồi thường và không có chỗ ở trong phạm vi xã/phường/thị trấn nơi có đất thu hồi, dự thảo đề xuất cho thuê, mua, thuê mua nhà ở hoặc giao nền TĐC có thu tiền sử dụng đất. Trường hợp sử dụng đất có nhà trước 1-7-2004 có nguồn gốc do lấn chiếm cũng được xem xét cho mua nhà ở hoặc nền đất TĐC. “Giá bán sẽ thực hiện theo quy định hoặc thuê một căn hộ chung cư trên cơ sở khấu hao 30 năm do Sở Tài chính trình TP phê duyệt” - dự thảo nêu.

Gỡ vướng cho nhà thuộc sở hữu nhà nước

Trường hợp đang sử dụng nhà thuộc sở hữu nhà nước (SHNN) được Sở TN&MT đánh giá là “một vướng mắc phát sinh, khó khăn nổi cộm và khá phổ biến ở các quận nội thành”. Trước đây TP đã báo cáo xin ý kiến Thủ tướng, Bộ Xây dựng và Bộ TN&MT nhưng chưa được hướng dẫn. Tuy nhiên, đây là tồn tại đặc thù do bối cảnh lịch sử nên dự thảo đề nghị TP xem xét giải quyết.

Theo đó, người đang sử dụng nhà ở thuộc SHNN (nhà thuê hoặc do tổ chức tự quản) không được bồi thường đối với phần nhà ở bị thu hồi mà chỉ được bồi thường chi phí tự cải tạo, sửa chữa, nâng cấp bằng 100% đơn giá xây dựng mới (theo suất đầu tư). Ngoài ra, hộ gia đình cá nhân còn được thuê nhà ở TĐC theo giá thuê nhà ở SHNN, được mua nhà ở TĐC với giá bằng giá bán nhà ở thuộc SHNN cho phần diện tích bằng diện tích nhà đã thuê và giá bảo toàn vốn cho phần diện tích chênh lệch. Trường hợp đặc biệt không có nhà đất TĐC, người đang sử dụng nhà ở thuộc SHNN được hỗ trợ bằng tiền để tự lo chỗ ở mới với mức bằng 60% giá trị đất và 60% giá trị nhà đang thuê.

Đối với người đang sử dụng nhà thuộc SHNN do cơ quan đơn vị bố trí sai công năng, sai thẩm quyền, dự thảo đề nghị được xem xét hưởng chính sách cho thuê, mua nền đất nhà TĐC như trường hợp trên. “Diện tích đất để tính hỗ trợ là diện tích sử dụng thực tế hoặc diện tích được ghi trong quyết định tạm cấp đất, giao đất, giấy cấp nhà… nhưng không quá 80 m²/hộ. Phần diện tích còn lại không xem xét hỗ trợ” - dự thảo đề xuất.

Theo dự thảo, trường hợp thu hồi đất ở phải di chuyển chỗ ở sẽ được hưởng một suất TĐC tối thiểu là 45 m² với đất và 40 m² với nhà. Hộ gia đình cá nhân, người Việt Nam định cư tại nước ngoài nhận đất ở, nhà ở TĐC mà số tiền bồi thường về đất nhỏ hơn một suất TĐC tối thiểu sẽ được Nhà nước hỗ trợ phần chênh lệch.