Huy động vàng trong dân: nên phát hành trái phiếu vàng

Trước hết, NHNN phải giữ cho dự trữ ngoại hối bằng vàng không bị thiệt hại, đảm bảo 3 nguyên tắc cơ bản về quản lý ngoại hối dự trữ: an toàn, thanh khoản và sinh lời. Vấn đề này sẽ trở nên khó khăn hơn, vì giá vàng Việt Nam phụ thuộc vào giá vàng thế giới, Việt Nam là nước nhập khẩu vàng không thể quyết định được giá vàng thế giới.

Như vậy, rủi ro sẽ rất lớn nếu sau khi NHNN huy động được vàng để tăng dự trữ ngoại hối mà giá vàng thế giới giảm mạnh như những năm 1990. Ví dụ, khi NHNN huy động vàng đưa vào dự trữ, giá vàng thế giới là 1.800 USD/ounce, một năm sau giá vàng thế giới có thể giảm xuống 1.000 USD/ounce. Khi đó, mặc dù số vàng dự trữ trong kho không thay đổi về số lượng tuyệt đối, song giá trị hạch toán bằng ngoại tệ và đồng Việt Nam sẽ giảm tương ứng.

Nếu trường hợp đó xảy ra, NHNN sẽ bị phê bình là thiếu trách nhiệm gây thiệt hại cho dự trữ ngoại hối. Trước đây, khi tăng tỷ trọng dự trữ ngoại hối bằng USD, cuối năm, đồng USD bị mất giá so với đồng Việt nam, NHNN cũng bị phê bình là không đảm bảo nguyên tắc “an toàn” đối với công tác quản lý ngoại hối dự trữ.

Do đó, trong đề án huy động và sử dụng vàng dự trữ trong dân, cần lựa chọn các giải pháp hợp lý, nhằm hạn chế rủi ro phát sinh. Ví dụ, lựa chọn hình thức phát hành trái phiếu bằng vàng.

Tôi đồng ý với phương án huy động vàng trong dân của chuyên gia kinh tế, TS. Vũ Đình Ánh rằng, Bộ Tài chính có thể thay mặt Nhà nước huy động vốn dưới hình thức phát hành trái phiếu bằng vàng. Số vàng này sau đó sẽ được chuyển cho NHNN để NHNN đưa ra nước ngoài hoán đổi lấy ngoại tệ bổ sung cho quỹ dự trữ ngoại hối.

Việc huy động vàng trong dân nói trên vừa tăng tính thanh khoản của vàng, vừa giúp Nhà nước có thêm ngoại hối dự trữ mà không làm giảm giá trị của quỹ dự trữ ngoại hối. Đây là biện pháp có thể huy động được nguồn lực rất lớn bằng vàng, phục vụ phát triển kinh tế đất nước.

Để việc phát hành trái phiếu bằng vàng đạt kết quả tốt, Nhà nước cần quy định các thủ tục mua, bán, thanh toán trái phiếu bằng vàng cụ thể, rõ ràng, minh bạch, tạo điều kiện cho người dân tham gia.