Hai Bộ trái chiều về tổng mức đầu tư dự án BOT chênh hơn 2000 tỷ đồng

Dự án BOT Nghi Sơn - Cầu Giát

Gần đây, trên Báo Đầu tư, cơ quan ngôn luận của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và một số báo chí khác đã đưa đăng tải các số nội dung trong 2 bản Kết luận thanh tra của Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư đối với 2 dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT, trong đó có nội dung về xác định tổng mức đầu tư chưa chính xác gây thiệt hại, lãng phí cho ngân sách Nhà nước.

Về vấn đề này, Bộ Giao thông Vận tải cho biết ngay sau khi có dự thảo và kết luận thanh tra, Bộ Giao thông Vận tải đã có văn bản giải trình và báo cáo Thủ tướng Chính phủ nhằm làm rõ cách xác định tổng mức đầu tư cũng như xác định giá trị quyết toán để điều chỉnh thời gian hoàn vốn dự án.

Hiện nay, công tác lập Báo cáo nghiên cứu khả thi, tổng mức đầu tư các dự án BOT được lập bởi các đơn vị tư vấn hàng đầu trong ngành và tổng mức đầu tư được duyệt chỉ mới là giá trị đàm phán, xác định thời gian hoàn vốn ban đầu với Nhà đầu tư; quá trình thực hiện đầu tư, nhằm chuẩn xác giá trị thực tế thực hiện dự án, công tác thẩm tra dự toán được giao cho các đơn vị có năng lực kinh nghiệm thực hiện.

Đồng thời, Bộ Giao thông Vận tải cũng đã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, quản lý chặt chẽ giá thành, chất lượng tiến độ, đã thành lập các tổ thường xuyên rà soát trình tự thủ tục, dự toán các dự án BOT và đã có các văn bản chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện kết luận của các tổ rà soát.

Theo quy định tại tất cả các Hợp đồng BOT đã ký kết thì giá trị quyết toán cuối cùng được cấp có thẩm quyền chấp thuận mới là giá trị để Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và Nhà đầu tư ký kết Hợp đồng điều chỉnh nhằm xác định thời gian hoàn vốn cho dự án.

Liên quan đến kết luận xác định kinh phí đầu tư một số hạng mục trong tổng mức đầu tư chưa chính xác gây thiệt hại cho ngân sách, Bộ Giao thông Vận tải cho rằng tổng mức đầu tư chỉ là căn cứ ban đầu để dự tính thời gian hoàn vốn; phục vụ đàm phán lựa chọn nhà đầu tư.

Thời gian thu phí chính thức được quyết định theo giá trị quyết toán công trình nên phần kinh phí chênh lệch giữa tổng mức đầu tư và chi phí thực tế đầu tư không phải là thất thoát hoặc lãng phí và càng không thể khai khống tổng mức đầu tư để kéo dài thời gian thu phí. Trong quá trình Kiểm toán nhà nước tiến hành kiểm toán một số dự án BOT cũng đã ghi nhận nội dung này và không kết luận thất thoát hay gây thiệt hại cho ngân sách.

Ngoài ra, Bộ cũng cho biết là vào ngày 28/4/2014 đã có văn bản số 4771/BGTVT-TC chủ động đề nghị Kiểm toán Nhà nước hỗ trợ kiểm toán các dự án BOT để kịp thời chấn chỉnh các tồn tại ngay trong quá trình thi công, tuân thủ các quy định về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản, phòng ngừa, ngăn chặn những sai sót, gây thiệt hại cho Nhà nước trong quá trình thi công công trình, Đến nay, có 4 dự án đã có Thông báo kết luận kiểm toán.

Trước đó, theo thông tin trên Báo Đầu tư, Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phát hiện nhiều sai phạm, thiếu sót tại hai dự án này. Theo đó, tại Dự án BOT Nghi Sơn - Cầu Giát, theo tính toán trong phương án tài chính của dự án (lập ngày 10/3/2015), tổng vốn đầu tư là hơn 3.581 tỷ đồng, tuy nhiên, tính toán của Đoàn Thanh tra cho thấy, mức đầu tư chỉ là hơn 2.378 tỷ đồng, chênh lệch hơn 1.202 tỷ đồng.

Chính vì vậy, Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư xác định lại thời gian hoàn vốn phù hợp.

Trong khi đó, tại dự án Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A đoạn Hà Nội - Bắc Giang, Thanh tra đã phát hiện nhiều sai sót trong việc lập, thẩm định và phê duyệt tổng mức đầu tư làm tăng tổng mức đầu tư thêm hơn 819 tỷ đồng.

Do đó, Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã kiến nghị rằng “với tổng mức đầu tư được kiểm tra giảm trừ 819 tỷ đồng, thời gian kinh doanh khai thác để hoàn vốn theo Hợp đồng sẽ phải giảm tương ứng để phù hợp với chi phí thực tế. Việc lập, thẩm định và phê duyệt tổng mức đầu tư sai lệch tới 20% đã “cho thấy Bộ Giao thông Vận tải và các đơn vị chức năng, tư vấn đã không hoàn thành nhiệm vụ”.