Đại gia Thái Lan hoãn siêu dự án lọc dầu 20 tỷ USD tại Việt Nam

PTT cho biết đã nghiên cứu đầu tư vào miền Trung Việt Nam từ 4 năm trước, và dự kiến sẽ khởi công dự án tại Bình Định trong năm 2016. Theo kế hoạch, PTT sẽ hợp tác Saudi Aramco - công ty dầu mỏ lớn nhất thế giới - để góp mỗi bên 40% vốn. 20% còn lại đến từ Chính phủ Việt Nam.

Diễn biến giá trên thị trường thế giới khiến hiệu quả của các dự án lọc dầu cần được xem xét lại.

Tuy nhiên, do những biến động của thị trường dầu thô thế giới, cùng với một số thay đổi tại Việt Nam, phía PTT cho biết cần thời gian xem thêm.

Năm 2012, khi mới công bố quyết định đầu tư, siêu dự án Lọc hóa dầu Nhơn Hội đã gây chú ý với diện tích 2.000ha, tổng mức đầu tư cam kết trên 28 tỷ USD, công suất 20 triệu tấn một năm và dự kiến góp 40% vào GDP tỉnh Bình Định khi hoạt động. Công trình cũng được kỳ vọng tạo việc làm trực tiếp cho khoảng 30.000 lao động và hàng trăm nghìn lao động gián tiếp.

Về phía địa phương, các lãnh đạo cũng "trải thảm đỏ" cho nhà đầu tư với việc cam kết gấp rút bàn giao hơn 1.400ha mặt bằng sạch. Tỉnh Bình Định còn kiến nghị Chính phủ đưa Khu kinh tế Nhơn Hội vào danh mục khu kinh tế trọng điểm, áp cơ chế ưu đãi vốn đầu tư công trình hạ tầng cấp bách… để đẩy nhanh tiến độ.

Theo đó, dự án được hưởng nhiều ưu đãi như thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 15 năm, miễn thuế trong 4 năm đầu, giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo.

Dự án cũng được miễn thuế thuê đất và thuế nhập khẩu dầu thô cũng như các thiết bị, máy móc, vật tư mà trong nước chưa sản xuất. Khi hoàn thành, sản phẩm lọc hóa dầu cũng được bán và phân phối tại thị trường Việt Nam, trong đó Chính phủ không cam kết mức thuế nhập khẩu sản phẩm lọc dầu, hóa dầu của dự án.

Chủ đầu tư cũng đề xuất việc xây dựng cảng biển riêng và xin nhiều ưu đãi vượt khung như miễn tiền thuê đất trong 70 năm, gia hạn thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 30 năm...

Tuy nhiên, kể từ đó đến nay, dự án vẫn chỉ dừng lại ở những quy hoạch trên giấy và con số khủng. Quy mô cam kết đầu tư sau đó cũng giảm dần xuống 22 tỷ USD và hiện xuống 20 tỷ USD. Hiện UBND tỉnh Bình Định chưa nhận được hồ sơ cấp giấy chứng nhận đăng ký cho dự án này.

Trước bối cảnh giá dầu thô thế giới liên tục giảm mạnh, các tập đoàn dầu khí thế giới lâm vào thế khó, PTT và Saudi Aramco cũng không nằm ngoài tác động. Giữa năm 2015, chủ đầu tư này mong muốn được hợp tác, góp vốn với doanh nghiệp trong nước để chia sẻ độ rủi ro của dự án nhưng đến nay vẫn chưa có tín hiệu.

Gần đây, các đại gia lọc dầu từng "hứa" đầu tư lớn vào Việt Nam đã phải tính toán lại quyết định đầu tư, bên cạnh những cuộc rút lui như của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Qatar tại dự án lọc dầu Long Sơn (Vũng Tàu), Tập đoàn Gazprom Neft (GPN) tại Lọc hoá dầu Bình Sơn (Quảng Ngãi)…

Cuộc chiến dầu mỏ vẫn căng thẳng và chưa một tổ chức nào có thể dự báo giá có thể hồi phục. Trong bối cảnh khó khăn, rất ít các tập đoàn thế giới còn có đủ tiềm lực để đầu tư ra nước ngoài, khiến họ "chùn chân" với những dự định tại Việt Nam. Thêm vào đó, giá dầu ở mức thấp khiến những tính toán về lợi nhuận cũng không còn giá trị.

Một nguyên nhân lớn khác khiến các các đại gia dầu khí nước ngoài rút khỏi Việt Nam, theo các chuyên gia, là việc ký kết các hiệp định thương mại tự do, khiến hàng rào thuế quan về 0%. Như vậy, những ưu đãi để kéo các nhà đầu tư ngoại vào ngành hóa dầu dần bị các FTA vô hiệu hóa.