Cuối năm, tỷ giá có căng thẳng?

Điều gì đằng sau cơn sốt USD vừa qua? Liệu biện pháp của NHNN có chính thức “dẹp” được tình trạng căng thẳng tỷ giá USD/VND cuối năm cứ đến hẹn lại lên?

Bất thường

Dù Thống đốc NHNN mới tuyên bố sẽ nâng sức hấp dẫn của VND và không để áp lực lên tỷ giá vào cuối năm, nhưng biến chuyển của thị trường ngoại hối những ngày qua thực sự bất lợi cho tuyên bố này.

Sau 4 ngày cầm cự ở mức giá cao, ngày 30/8, giá USD trên thị trường tự do đã điều chỉnh giảm. Giá phổ biến tại nhiều tiệm vàng khu vực Quận 1, Quận 3 (TP.HCM) mua vào – bán ra từ 20.900 – 21.070 đồng một USD, giảm khoảng 270 đồng một USD so với giá những ngày trước đó. Trong khi tỷ giá bình quân liên ngân hàng vẫn là 20.628 đồng một USD, các ngân hàng thương mại cũng không hề điều chỉnh giá USD đi xuống khi đã nâng lên kịch trần từ 22 đến 26/8, hiện đứng ở mức 20.830 – 20.834 đồng một USD.

Chống đầu cơ mới mong tỷ giá yên ổn đến cuối năm. Ảnh: Mỹ Dung

Những ngày trước “lệnh” tăng thêm dự trữ bắt buộc ngoại tệ của NHNN, giá USD trên thị trường tự do tăng chóng mặt. Tại một số thời điểm và một số nơi, tình hình khan USD đã xuất hiện. Ngày 28/8, một số tiệm vàng khu vực chợ Nguyễn Thái Bình (Quận 1) báo giá USD bán ra vượt 21.320 đồng một USD, tăng từ 240 đến 300 đồng một USD so với trước đó và cao hơn giá trong các ngân hàng thương mại tới hơn 500 đồng một USD.

Mức giá này cũng được đưa ra tại nhiều điểm thu đổi, buôn bán ngoại tệ khu vực đường Đinh Tiên Hoàng, Chợ Bến Thành (Quận 1, TP.HCM), Nguyễn Tri Phương (Quận 10). Giá tăng cao nhưng không phải lúc nào mua cũng có. Chị Bình (đường Trường Sơn, Quận 10) hỏi mua 8.000 USD tại một nơi thu đổi ngoại tệ đường Nguyễn Tri Phương ngày 26/8, nhưng tiệm này yêu cầu “phải đặt cọc” trước và lấy với giá lúc giao USD.

Tương tự, tại điểm thu đổi ngoại tệ K.T (chợ Nguyễn Thái Bình), những khách hàng mua với số lượng trên 5.000 USD một lần đều không được đáp ứng. Một nhân viên của tiệm vàng này giải thích: “hàng đặt nhiều quá, phải ưu tiên mối quen trước và đáp ứng đổi lẻ cho khách”.

Tình hình khan USD và giá USD tăng cao diễn ra đến hết ngày 29/8, nên chỉ sau một ngày, giá USD lại giảm mạnh là điều ít ai ngờ. Trong khi nhu cầu của người dân, các công ty thời điểm này vẫn cao mà nguồn cung cũng không thể tăng bất thường.

Lặp lại tình trạng hai tỷ giá

Sau một thời gian dài can thiệp thị trường ngoại hối, hiện tượng hai tỷ giá, hai lãi suất USD lại tiếp tục tái diễn với tình hình rất khó kiểm soát. Nếu so giá trong và ngoài ngân hàng ngày 30/8, thì tỷ giá trên thị trường tự do đang cao hơn trong ngân hàng khoảng 270 đồng một USD. Và có vẻ việc NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng nâng dự trữ bắt buộc lên 1% đã hiệu quả, khi trong 1 ngày đã giảm sự chênh lệch này xuống được khoảng 250 đồng một USD.

Tuy nhiên, theo TS. Lê Thẩm Dương, ĐH Ngân hàng TP.HCM, chưa thể nói được hiệu quả của việc tăng dự trữ bắt buộc lên thị trường tỉ giá. Bởi trong điều kiện của nền kinh tế hiện nay, chỉ cần một biến động nhỏ như vàng sụt xuống cũng có thể là giá USD xuống. Tuy nhiên, theo ông Dương, cùng với tăng dự trữ ngoại hối 1% thì biện pháp kiểm soát chặt việc vay USD đã tác động lớn đến thị trường USD.

Nhưng liệu từ nay đến cuối năm, tỷ giá có tiếp tục căng thẳng, có tạo sự cách biệt lớn trong và ngoài ngân hàng, nhiều chuyên gia cho biết khả năng đó là rất cao. Ông Nguyễn Xuân Thành, Giám đốc chương trình giảng dạy Fullbright, khẳng định: “Giá USD những ngày qua tăng bất thường có nguyên nhân chủ yếu từ thị trường vàng, nhưng điều này cũng dự báo trước việc căng thẳng tỷ giá cuối năm, khi những khoản vay đến hạn, nhu cầu nhập khẩu hàng hóa tăng cao”. Theo ông Thành, hiện NHNN đã dự trữ được một lượng ngoại hối nhất định, nên nếu NHNN sẵn sàng can thiệp thì tỉ giá sẽ không đi quá xa.

Trong khi đó, TS Phạm Đỗ Chí, nguyên chuyên gia cao cấp và đầu tư của IMF lại cho biết: “Cuối năm nay, tỷ giá (trong ngân hàng) nhìn một cách lạc quan thì cũng phải đến 21.500 đồng một USD”. Còn TS. Lê Thẩm Dương thì cho rằng, thị trường ngoại hối hiện rất nhạy cảm, bởi bọn đầu cơ tỉ giá luôn sẵn sàng làm xấu thị trường. “Chỉ cần một biến động nhỏ, bọn đầu cơ có thể gom USD, làm khan hiếm nguồn hàng. Mặt khác, tỉ giá như hiện nay vẫn chưa phải là ổn. Trong điều kiện này, NHNN phải có biện pháp chống đầu cơ, “chặn” cả hai đầu mới mong tỉ giá yên ổn được”.