Vụ Cộng hoà Cyprus bán quốc tịch 'triệu đô': Thực hư ra sao?

Ảnh minh hoạ hộ chiếu của Cộng hoà Cyprus. Ảnh: ATHANASIOU

Hãng tin Al Jazeera ngày 25-8 đã đăng loạt bài điều tra về chính sách mà hãng này gọi là "mua bán hộ chiếu châu Âu" của Cộng hoà (CH) Cyprus từ năm 2017 đến 2019.

Cụ thể, chính quyền nước này cho phép mọi đối tượng nhập tịch, trở thành công dân Cyprus nếu chịu chi khoảng 2,5 triệu USD đầu tư vào một số lĩnh vực như bất động sản, nhà đất, cơ sở hạ tầng ở đây.

Đáng chú ý, chính sách được cho là áp dụng cho tất cả thành phần từ tội phạm xuyên quốc gia, doanh nhân cho đến quan chức nước ngoài.

Do CH Cyprus là một thành viên của Liên minh châu Âu (EU), những người sở hữu quốc tịch nước này được hưởng quyền làm việc và giao dịch tài chính không hạn chế ở các nước EU còn lại. Hộ chiếu CH Cyprus cũng có thể đi lại tự do đến 174 quốc gia mà không cần xin thị thực.

Hiện có khoảng 2.500 hồ sơ nhập tịch qua con đường này, chủ yếu đến từ các nước Trung Đông, Đông Nam Á, Trung Quốc và Nga.

Ảnh chụp quang cảnh TP Famagusta thuộc quận Famagusta vào tháng 12-2019. Cộng hoà Cyprus từ lâu nổi tiếng là một thiên đường du lịch của châu Âu. Ảnh: AFP

Nhập tịch qua đầu tư ở Cyprus

Theo công ty đầu tư Global Citizen Solutions (Anh), thực chất đây là nội dung chương trình "Lộ trình nhập tịch cho nhà đầu tư đặc biệt" (Scheme for Naturalization of Investors in Cyprus by exception) được ban hành và có hiệu lực từ năm 2016.

Lãnh đạo CH Cyprus kỳ vọng chương trình trên sẽ đem lại nguồn vốn đầu tư nước ngoài khổng lồ và giúp giảm gánh nặng ngân sách ở các dự án cơ sở hạ tầng ở đây.

Dù vậy, trái với thông tin Al Jazeera đưa ra, để được cấp quốc tịch thông qua con đường này, các ứng viên phải đáp ứng được các quy định nghiêm ngặt về tài sản và điều kiện lý lịch.

Đầu tiên, ứng viên phải được cấp giấy phép cư trú cho người nước ngoài tối thiểu sáu tháng trước thời điểm nộp đơn và sở hữu tài sản trị giá ít nhất 590.000 USD ở Cyprus.

Sau đó, ứng viên phải chứng minh được thu nhập và tài sản của mình được là hợp pháp và có lý lịch trong sạch, không phạm các tội hình sự hoặc đang bị xử án ở quốc gia đang sinh sống.

Ngoài ra, ứng viên cũng không được nằm trong danh sách các đối tượng có tài sản bị EU đóng băng, không bị các tổ chức quốc tế truy nã và chưa bị các thành viên EU khác từ chối cấp quốc tịch.

Bên cạnh đó, ứng viên hiện đang là nhân viên chính phủ, nguyên thủ quốc gia, làm việc trong các cơ quyền hoặc từng làm các vị trí như vậy trong năm năm gần nhất tính từ thời điểm nộp đơn sẽ bị cấm nhập tịch thông qua đầu tư. Ứng viên có người thân rơi vào các trường hợp này cũng bị hạn chế tương tự.

Lý do là chính quyền CH Cyprus lo ngại các cá nhân này sẽ lợi dụng quốc tịch Cyprus để tẩu tán tài sản tham nhũng, rửa tiền hoặc trốn thuế.

Sau khi đáp ứng xong các điều kiện trên, ứng viên sẽ ký cam kết đầu tư ít nhất 2,5 triệu USD vào cơ sở hạ tầng, nhà đất, mở công ty kinh doanh ở Cyprus hoặc đầu tư vào các quỹ công của chính quyền trong thời hạn tối thiểu ba năm.

Bù lại cho các quy định ngặt nghèo, đây là con đường trở thành công dân Cyprus ngắn và nhanh nhất khi thời gian xét đơn chỉ một tháng và được nhận chứng nhận công dân trong 6-8 tháng sau nếu được duyệt thành công. Ứng viên sau khi có quốc tịch có thể bảo lãnh và nộp đơn xin thị thực cho gia đình.

Còn hình thức nhập tịch nào khác?

Ngoài con đường đầu tư, công ty luật George K. Konstantinou (Cyprus) cho biết người nước ngoài vẫn có thể trở thành công dân Cyprus thông qua ba hình thức sau: (1) dựa trên thời gian cư trú; (2) kết hôn với người có quốc tịch Cyprus; (3) sinh trước năm 1960 hoặc có cha mẹ, ông bà là người Cyprus.

Ở hình thức đầu tiên, người nước ngoài muốn nộp đơn phải có ít nhất bảy năm cư trú hợp pháp ở Cyprus. Thời hạn này giảm xuống còn 5 năm nếu có con hoặc có cha mẹ là công dân chính thức.

Bên cạnh đó, ứng viên phải chứng minh được là đã sống liên tục ở Cyprus (không sống ở nước ngoài) trong năm cuối cùng trước khi nộp đơn. Thời gian xét duyệt đơn thông thường kéo dài từ 1-2 năm.

Ở hình thức thứ hai, ứng viên phải có chứng nhận kết hôn với bạn đời là công dân Cyrus ít nhất ba năm và sống ở đây ít nhất hai năm. Dù vậy, ứng viên nếu chưa từng sống ở Cyprus vẫn được có thể nộp đơn với điều kiện đã kết hôn tối thiểu 5 năm và có ít nhất một con. Thời gian xét đơn thông thường kéo dài từ 1-2 năm.

Hình thức cuối cùng lại có phần phức tạp hơn hai hình thức trên. Theo đó, CH Cyprus từng là thuộc địa của Anh và giành độc lập vào tháng 8-1960. Do đó, những ai sinh trước thời điểm này sẽ được công nhận có hai quốc tịch là Cyprus và Anh. Nếu người nộp đơn sinh sau năm 1960 nhưng có cha hoặc ông sinh vào giai đoạn từ 1955-1960 là công dân Cyprus thì được tự động cấp quốc tịch.

Đối với người nộp đơn sinh sau năm 1999 có mẹ hoặc bà sinh vào giai đoạn từ 1955-1960 là công dân Cyprus thì vẫn được ưu tiên xét duyệt nhưng không được cấp quốc tịch lập tức như trường hợp trên.