Kinh doanh nghĩa trang: Vừa độc quyền, vừa tùy tiện làm giá

Dựa thế độc quyền?

Mặc dù tại Quyết định 171/QĐ-UBND ngày 27-7-2007, UBND tỉnh Ninh Thuận đã quy định rõ: Khi người dân địa phương có nhu cầu chôn cất, Cty Yên Bình chỉ được phép thu 640.000 đồng/mộ an táng và 600.000 đồng/mộ cải táng, thế nhưng trên thực tế trong suốt thời gian dài hoạt động, Cty Yên Bình đã cố tình phớt lờ quy định này để bán đất mộ với giá cao hơn gấp nhiều lần.

Từng là bạn học thời phổ thông nên khi có người thân sắp qua đời, ông Dương Đình Thân (SN 1958, ngụ TP.Phan Rang) liên hệ với Giám đốc Cty Yên Bình là Lương Thành Tâm hỏi trước một chỗ an táng cho cha mình. Theo lời tư vấn của “bạn hiền”, ông Thân mua bốn lô mộ VIP đôi khu A1 tại Nghĩa trang Hòn Giài, xã Mỹ Sơn, huyện Ninh Sơn với giá 15 triệu đồng/mộ đôi. Việc mua bán đất mộ này không được thể hiện bằng hóa đơn tài chính mà chỉ với một phiếu thu sơ sài kèm bảng kê hàng hóa dịch vụ do phía Yên Bình lập. “Sau này tôi mới biết UBND tỉnh ban hành Quyết định 171 và việc bán đất mộ với giá ngất ngưởng như trên của Cty Yên Bình hoàn toàn trái quy định” - ông Thân bộc bạch. Vì thế, ngày 13-2-2014 gia đình ông cương quyết trả lại ba lô đất mộ đã mua. Mặc dù đồng ý nhận lại và hoàn trả 45 triệu đồng cho ông Thân song với lô mộ đã đưa vào sử dụng, phía Yên Bình không chịu trả phần thu chênh lệch, dù gia đình ông Thân khiếu nại nhiều lần. Tương tự, anh Trần Đăng Khoa (SN 1966, ngụ phường Đài Sơn, TP.Phan Rang) cũng phải bỏ ra 6 triệu đồng mua đất mộ chôn cất cha tại Nghĩa trang Cà Ná.

Tìm hiểu tại Sở Xây dựng Ninh Thuận, chúng tôi được biết ở Nghĩa trang Ninh Sơn, số mộ an táng và cải táng hiện hữu khoảng 1.500 ngôi, Nghĩa trang Ninh Hải gần 720 mộ và Nghĩa trang Cà Ná tròm trèm 100 mộ. Với hàng ngàn ngôi mộ có người chôn cất tại ba nghĩa trang trên (chưa kể số đặt mua trước), nếu chỉ tính riêng tiền bán đất mộ thôi, nhiều năm nay Cty Yên Bình đã “nuốt trọn” một khoản không nhỏ.

Nghĩa trang Cà Ná chưa được đầu tư đã đưa vào sử dụng

Sau khi chôn cha, ông Thân hẹn gặp Giám đốc Tâm bàn việc xây mộ. Ngày 4-12-2013, đại diện Cty Yên Bình gọi điện cho ông Thân đến ký hợp đồng thỏa thuận xây mộ và đóng tiền. Xem qua, ông Thân thực sự choáng vì giá lên đến 80,2 triệu đồng, bao gồm chi phí xây dựng và một số khoản khác do Cty Yên Bình vẽ ra. Là người kinh doanh vật liệu xây dựng và trang trí nội thất, chỉ nhẩm tính ông Thân cũng thừa biết chi phí xây mộ cho cha mình không thể nào vượt quá một phần ba con số 80 triệu trên. Thế nhưng khi gọi điện thắc mắc, ông Thân chỉ nhận được câu an ủi xuề xòa từ “bạn hiền”: “Ui dào, người ta sao mày vậy, chỗ bạn bè hổng lẽ tao tính mắc sao mà mày lo!”.

Bức xúc vì bị Cty Yên Bình “chém đẹp”, ông Thân và anh Khoa cùng làm đơn tố cáo. Theo kết quả kiểm tra, đo đạc thực địa do Sở Xây dựng tỉnh Ninh Thuận thực hiện, chi phí xây mộ (cộng thêm cả phần quản lý) đối với phần mộ của cha ông Thân chỉ 22 triệu đồng, tức chênh lệch so với giá thực thu trên hợp đồng là 58,2 triệu (sau này phía Yên Bình bớt cho 3 triệu). Mộ của cha anh Khoa tính theo đơn giá xây dựng của Nhà nước hiện hành là 31,2 triệu, trong khi Cty Yên Bình thu của anh 69,5 triệu. Ngoài ra, việc thu thêm các loại phí khác như: chi phí quản lý mộ trong nghĩa trang, thuế thu nhập doanh nghiệp... của Cty Yên Bình cũng không đúng quy định. Do vậy, Sở Xây dựng Ninh Thuận đã yêu cầu phía Yên Bình thương lượng lại với khách hàng, hoàn trả những khoản thu chênh lệch và sai quy định. Thế nhưng đến nay, Giám đốc Tâm chẳng những không trả lại tiền cho anh Khoa và ông Thân mà còn thách thức họ “muốn gì cứ kiện ra tòa”...

Nhà đầu tư lôm côm

Thực mục sở thị tại Nghĩa trang Cà Ná, huyện Thuận Nam, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng khi sau hơn bảy năm kể từ ngày được UBND tỉnh Ninh Thuận cấp giấy chứng nhận đầu tư, phía Yên Bình hầu như không có động thái nào trong việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật. Hiện trạng nơi đây vẫn chỉ là... bãi đất hoang không hơn không kém. Mặc dù vậy, công ty vẫn cho tiến hành chôn cất. Chính vì thế mà nơi đây nhìn rối rắm, ngổn ngang đúng nghĩa một bãi tha ma, chẳng có chút hình hài nào của một nghĩa trang được quy hoạch theo phê duyệt. Tất cả mộ được xây tại đây không theo quy cách thống nhất mà lớn nhỏ cao thấp khác nhau, giữa các hàng mộ không có lối đi riêng, việc thi công cũng tiến hành cẩu thả, do vậy nhiều mộ mới hoàn thành chưa bao lâu đã sứt, vỡ nhiều chỗ trông thật xót xa!

Tại hai nghĩa trang sinh thái Ninh Thuận và Ninh Hải, tuy mức độ đầu tư khá hơn nhưng tiến độ vẫn chậm. Mặc dù cơ quan chức năng đã nhiều lần đôn đốc, nhắc nhở song đến nay, khối lượng xây dựng tại hai nghĩa trang này cũng chỉ đạt khoảng 64%. Riêng việc xây dựng công trình hạ tầng như: tường rào, cây xanh, cos san nền, hệ thống giao thông bên trong, kênh tiêu lũ... đều chưa đúng với hồ sơ thiết kế đã được duyệt, song chủ đầu tư là Cty Yên Bình vẫn vô tư đưa các nghĩa trang vào hoạt động là vi phạm quy định.

Không thể du di mãi

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Thành Phú - Phó giám đốc Sở Xây dựng Ninh Thuận - cho biết, trên cơ sở kết quả kiểm tra mới đây, xét thấy Cty Yên Bình đã nhiều lần sai phạm trong hoạt động quản lý nghĩa trang, gây ảnh hưởng xấu trong dư luận. Để chấn chỉnh, Sở Xây dựng cùng các sở, ngành liên quan thống nhất kiến nghị UBND tỉnh xem xét, thu hồi toàn bộ đối với dự án Nghĩa trang Cà Ná, đồng thời thu hồi một phần diện tích đất chưa triển khai xây dựng hoặc đầu tư quá ít so với quy mô đã duyệt, giao về cho các địa phương quản lý. Sau khi UBND tỉnh chấp thuận việc thu hồi, căn cứ vào khối lượng đã đầu tư trên phần diện tích đất bị thu hồi được kiểm kê, đánh giá sẽ sử dụng vốn ngân sách Nhà nước hoàn lại cho chủ đầu tư.

Riêng Thanh tra sở đã lập hồ sơ sáu hành vi vi phạm của phía Yên Bình trong đầu tư xây dựng, với tổng mức phạt dự kiến 210 triệu đồng. Liên quan đến vấn đề thu phí dịch vụ và xây các phần mộ, thống nhất theo mức giá Quyết định 171 quy định là 640.000 đồng/mộ an táng và 600.000 đồng/mộ cải táng. Trường hợp người dân chọn Cty Yên Bình thực hiện việc xây mộ và tổ chức dịch vụ tang lễ, nội dung thỏa thuận với người dân phải được lập thành hợp đồng kinh tế cụ thể, trong đó thể hiện rõ các điều khoản về giá trị chi phí cho từng phần theo phương án kinh doanh này, đảm bảo người dân có quyền lựa chọn vị trí, loại mộ theo quy hoạch nghĩa trang được duyệt, có quyền tự thực hiện hoặc thuê đơn vị khác xây mộ cũng như thực hiện dịch vụ tang lễ. Cty Yên Bình không có quyền buộc khách hàng phải sử dụng các loại vật liệu, hàng hóa của công ty để phục vụ cho đám tang.

Những kiến nghị trên của Sở Xây dựng theo chúng tôi hoàn toàn thỏa đáng và hợp lý. Đã đến lúc UBND tỉnh Ninh Thuận cần có biện pháp xử lý mạnh tay, không thể cứ mãi du di cho các sai phạm của Cty Yên Bình như lâu nay.