Bất cập tiền sử dụng đất

Một dẫn chứng cụ thể để thấy sự bất cập này là Công ty Địa ốc Đất Lành đầu tư 1 dự án 10.000m² tại quận 12, chi phí đền bù theo giá thị trường cộng với chi phí đầu tư hạ tầng khoảng 17 triệu đồng/m². Kỳ vọng sau khi hoàn thành sẽ bán ra thị trường 20 triệu đồng/m². Trong khi đó, cơ quan thuế yêu cầu DN đóng thuế sử dụng đất 15 triệu đồng/m², như vậy, tính ra giá thành đã lên đến 32 triệu đồng/m², DN bị lỗ đến 12 triệu đồng/m².

Đó chỉ là cách tính theo doanh thu kỳ vọng của DN, nếu tính theo doanh thu do công ty thẩm định (thường cao hơn doanh thu DN kỳ vọng, cụ thể, Công ty Lê Thành dự định bán căn hộ ra thị trường với giá 13 - 15 triệu đồng/m² nhưng cơ quan thẩm định áp đặt giá bán 17 triệu đồng/m²), số tiền sử dụng đất DN phải đóng cao hơn, DN lỗ nặng hơn.

Lâu nay, việc cho rằng các DN BĐS luôn có lợi nhuận lớn và muốn tận thu đã dẫn đến tình trạng DN chỉ làm công hưởng chi phí quản lý hoặc bị lỗ nặng nên đến nay hầu như chưa có DN nào đóng tiền sử dụng đất. Trước tình trạng thị trường ế hàng nên DN giảm giá, bán tháo như hiện nay (có DN giảm đến 50% giá bán), giá trị khu đất là âm, ngay cả khi chưa tính giá trị bồi thường đất, như vậy Nhà nước sẽ không thu được một khoản nào.

Vì vậy, cần sớm sửa đổi Nghị định 69 theo hướng Nhà nước thu thuế theo đơn giá quy định, DN có thể lãi để tiếp tục đầu tư và đóng thuế. Các quy định về thuế nên dựa trên cơ sở tính đúng và hợp lý để tránh tình trạng lạm thu và tận thu. Cụ thể, nên chia làm 2 loại thuế: đối với đất thuộc sở hữu nhà nước thì Nhà nước được quyền thu 100% để chuyển quyền sử dụng đất cho DN.

Còn đối với đất DN tự mua lại của dân, Nhà nước chỉ thu thuế chuyển mục đích sử dụng đất khoảng 10-20% giá thị trường. Nếu cào bằng thu 100% giá thị trường trong mọi trường hợp như hiện nay DN không còn dám đầu tư các dự án BĐS nữa mà chỉ trông vào quỹ đất sạch của Nhà nước trong khi quỹ đất này ngày càng cạn dần.