Tường thuật của PV Mỹ từ nơi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan 981

Chiếc tàu cảnh sát biển Việt Nam dùng loa phát bằng tiếng Việt, Hoa và Anh, cảnh báo người TQ nên chấm dứt hoạt động khoan thăm dò và rời khỏi vùng biển tranh chấp.

Ngày hôm sau, chúng tôi chứng kiến thủy thủ đoàn làm lễ chào cờ trước các nhà báo Việt Nam sẽ đưa tin về sự kiện này đến toàn dân tộc Việt Nam.

Việt Nam đang đối mặt với cuộc đối đầu nghiêm trọng nhất với TQ từ sau cuộc chiến tranh biên giới năm 1979 giữa hai nước. Chính phủ Việt Nam muốn nhân dân của họ biết rằng Việt Nam sẵn sàng đương đầu với TQ.

Nhiều quốc gia có bờ biển dọc biển Đông sợ TQ ngày càng giàu có, quyền lực hơn, cuộc chiến sẽ càng trở nên không ngang bằng.

Họ lo TQ muốn độc chiếm biển Đông có nguồn cá dồi dào, tuyến hàng hải cùng nguồn tài nguyên năng lượng tiềm năng. Nên tất cả các nước này sẵn sàng tham gia vào cuộc đấu tranh trên biển.

Vài phút sau, tàu hụ còi và chúng tôi lại hướng tới giàn khoan. Một tàu tuần duyên TQ lao đến chặn chúng tôi. Thủy thủ Việt Nam nói đó là một trong 9 chiếc tàu TQ đột ngột xuất hiện phía sau chúng tôi. Chiếc tàu ấy cơ động, di chuyển nhanh, sẵn sàng đâm va bất kỳ lúc nào. Nó chỉ cách chúng tôi 100 mét trước khi quay trở lui khi chúng tôi tăng tốc tránh xa.

Tôi được cho biết các tàu kiểm ngư nhỏ hơn rất hay bị đâm va và bị phun nước.

Một trong các thủy thủ là Đại tá Trần Văn Hậu, nói với tôi rằng hồi đầu tháng 6, tàu TQ tấn công một chiếc tàu mà ông có mặt.

Ông giải thích: “Ban đầu, chỉ có một chiếc tàu TQ rượt chúng tôi, rồi thêm hai chiếc nữa kẹp hai bên mạn tàu chúng tôi. Một chiếc tàu TQ tăng tốc và đâm thẳng vào mạn phải đuôi tàu chúng tôi. Khi chúng lại tăng tốc và tiếp tục đâm va tàu chúng tôi làm thủng 4 lỗ”.

Cái nhìn từ Trung Quốc

Chỉ trên một chuyến bay ngắn từ Việt Nam, tôi phát hiện người dân TQ có cái nhìn hoàn toàn khác về cuộc xung đột. Ngư dân TQ ở đảo Hải Nam khoái chí. Hòn đảo phía nam này là nơi xuất phát ra biển Đông của tàu đánh cá xa bờ và các tàu chiến TQ.

Chuyên gia hàng hải Wu Shicun của Học viện quốc gia nghiên cứu biển Đông đưa tôi vào kho tàng thư, để cho tôi xem nhiều bản đồ, gồm bộ bản đồ “đường 9 đoạn” bất hợp lý mà Bắc Kinh tin là xác định được lãnh thổ TQ trên biển Đông.

Tiến sĩ Wu nói đó là lý do TQ cảm thấy họ có quyền hạ đặt giàn khoan ở gần quần đảo Hoàng Sa. Và tại sao người TQ rất phẫn nộ tàu Việt Nam đâm va tàu của họ hơn 1.000 lần.(Đây là điều Bộ Ngoại giao Trung Quốc hoàn toàn bịa đặt - MTG)

Ông nói: “Điều TQ đang làm là bảo vệ giàn khoan của chúng tôi. Sự thật là TQ nay đang trở thành một cường quốc có tầm ảnh hưởng. Nên TQ có quyền lợi riêng để bảo vệ ?!)”.

Ông nói: “Mỹ muốn là huấn luyện viên của vài quốc gia. Mặt khác, Mỹ muốn là trọng tài hoặc giám khảo. Điều đó gây cho chúng tôi khó chịu”.

Mỹ đã kêu gọi TQ rút giàn khoan và tất cả các bên giải quyết căng thẳng một cách ngoại giao.

Yi nhấn mạnh TQ sẽ tiếp tục giữ giàn khoan tại chỗ, nhưng hy vọng đạt được một giải pháp hòa bình.