Petr Necas-Quýt làm, cam chịu

Quyền mất, tình tan

Thủ tướng Petr Necas đưa thông báo gây xôn xao dư luận vào cuối ngày 16-6. Trước đó vài ngày, cảnh sát đã lục soát các văn phòng chính phủ, hàng chục biệt thự, và một ngân hàng trong cuộc ra quân chống tham nhũng lớn nhất tại CH Séc trong 20 năm qua. Các cuộc lục soát trên diện rộng đã thu được hơn 6 triệu USD tiền mặt và hàng chục kg vàng.

Trung tâm của vụ bê bối là nữ Tham mưu Trưởng xinh đẹp Jana Nagyova của Necas, người đã bị buộc tội lạm dụng quyền lực và hối lộ. Phía công tố viên cáo buộc Nagyova đã đề nghị 3 cựu lập pháp viên thuộc đảng của Necas nhận những việc làm hấp dẫn trong các công ty nhà nước để đổi lấy việc từ chức của họ trong quốc hội.

Bên cạnh đó, Nagyova cũng lệnh cho tình báo theo dõi một số nhân vật quan trọng. Nagyova hiện đang bị giam giữ. 7 người khác, trong đó có 3 nhà lập pháp nói trên, cũng bị truy tố.

Vụ bê bối cũng chứa đựng khía cạnh riêng tư, vì một trong những mục tiêu Nagyova ra lệnh giám sát chính là thủ tướng phu nhân Radka. Tuần trước, Thủ tướng Necas ra công bố rằng ông đang tiến hành ly hôn với vợ sau hơn 25 năm chung sống. Việc này càng thổi bùng suy đoán của các phương tiện truyền thông đại chúng rằng người đẹp Nagyova là nhân tình của Thủ tướng.

Necas tuyên bố ông không biết về việc giám sát, nhưng đến ngày 16-6, ông thừa nhận rằng bất ổn trong cuộc sống cá nhân của ông đang đặt gánh nặng lên chính trường Séc. Necas cũng tuyên bố sẽ rời khỏi Đảng Dân chủ Công dân (ODS) trung hữu.

Bất ổn chính trường

Việc Thủ tướng Necas từ chức, rút khỏi Đảng ODS làm thỏa mãn dư luận. “Tôi nghĩ rằng đó là một bước đi cần thiết, không có lựa chọn nào khác cho ông ấy trong tình huống này, và tôi nghĩ rằng ông đã làm đúng những gì một nhà chính trị phải làm” - cư dân thủ đô Prague Pavel Jirsa nói.

Nhà báo Jaroslav Plesl cũng đồng ý rằng động thái bắt giữ Nagyova đã khiến Thủ tướng Necas không còn sự lựa chọn nào khác ngoài việc từ chức. “Cô ấy là đồng minh thân cận của Thủ tướng, mắc một sai lầm như vậy trong chính sách nhân sự của mình chắc chắn là lý do phải từ chức” - Plesl nhận định.

Thủ tướng Petr Necas bị nghi ngờ ngoại tình cùng nữ thuộc cấp xinh đẹp Nagyova

Tuy dư luận thỏa mãn nhưng sự ra đi của thủ tướng Necas lại đặt quốc gia thành viên EU này vào một thời kỳ bất ổn chính trị, vì theo Hiến pháp Séc, toàn bộ chính phủ nay phải rời ghế cùng thủ tướng. Necas cho biết đảng của ông sẽ tìm cách thành lập chính phủ mới do một thủ tướng khác dẫn dắt cho đến khi tiến hành cuộc bầu cử dự kiến vào tháng 5 năm sau.

Ông tuyên bố: “Ngay bây giờ tôi muốn làm những gì tốt nhất cho đảng ODS và cho đất nước của chúng tôi. Tôi muốn giúp đỡ hết khả năng nhằm hình thành một liên minh được sự chấp thuận cần thiết của 101 phiếu trong quốc hội để chính phủ mới được thành lập với thủ tướng do ODS đề cử”. Các đối tác liên minh chủ chốt của đảng ODS cho biết họ đã sẵn sàng.

Nhưng liên minh cầm quyền 3 đảng hiện nay có thể gặp khó khăn trong việc thu hút đủ ủng hộ trong quốc hội, nơi liên minh không chiếm đa số áp đảo. Nếu không có chính phủ nào được phê duyệt sau 3 lần đưa ra quốc hội, hoặc nếu quốc hội đồng ý tự giải thể, Séc phải tổ chức một cuộc bầu cử sớm.

Và cuộc bầu cử sớm phải được ít nhất 3/5 các nhà lập pháp đồng thuận. Trong khi đó, Tổng thống Milos Zeman cũng có thể phá vỡ kế hoạch của liên minh vì Hiến pháp Séc cho phép tổng thống chỉ định một thủ tướng, mà Tổng thống Zeman lại là đối thủ chính trị của Necas, hoàn toàn có thể từ chối ủng hộ ứng cử viên của liên minh.

Gậy ông đập lưng ông

Trớ trêu thay, cuộc ra quân dẫn tới sự sụp đổ của Thủ tướng Necas lại bắt đầu từ nỗ lực của thủ tướng trao cho cảnh sát và các công tố viên nhiều quyền lực hơn trong cuộc chiến chống tham nhũng. Vụ bê bối của thủ tướng theo sau một vụ bê bối vang dội khác đã hạ bệ David Rath, cựu Bộ trưởng Y tế và là gương mặt đối lập hàng đầu, với cáo buộc biển thủ tiền của EU dành cho việc trùng tu một bệnh viện và một lâu đài ở thị trấn Bustehrad.

Rath đã bị bắt cách đây 1 năm với số rượu vang tương đương 355.000USD và hiện vẫn bị giam giữ. Vụ bê bối khiến Rath mất địa vị thành viên Đảng Dân chủ Xã hội và Thống đốc của Trung Bohemia.

CH Séc ngày càng mệt mỏi với nạn tham nhũng tràn lan và những giao dịch mờ ám trong khu vực công nên đã hoan nghênh những nỗ lực chống tham nhũng của chính phủ Necas.

Dù đó là một nghịch lý lịch sử khi Necas trở thành tội nhân trong chiến dịch chống tham nhũng của chính mình, nhưng chắc chắn ông là thủ tướng đầu tiên có những bước đi chống tham nhũng. Nhưng với sự ra đi của Necas, người ta lo ngại chiến dịch chống tham nhũng ở Séc cũng không kéo dài được bao lâu.