Nhiều doanh nghiệp FDI bị nghi né thuế

UBND TP HCM vừa có công văn 6450 Bộ Tài Chính về việc kiến nghị cơ chế, chính sách để quản lý thu thuế hoạt động chuyển nhượng vốn, nhượng quyền thương mại.

Những năm gần đây, việc chuyển nhượng vốn góp của các tổ chức và cá nhân trong các doanh nghiệp diễn ra thường xuyên trên địa bàn. Kết quả kiểm tra cho thấy việc chuyển nhượng vốn được các bên thỏa thuận bằng “Hợp đồng”, sau đó làm các thủ tục liên quan để thay đổi tên các thành viên trên Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Việc mua bán thể hiện qua nhiều hình thức mà cơ quan thuế chưa thể kiểm tra, kiểm soát một cách chặt chẽ.

Phở 24 đang bị yêu cầu giải trình về nộp thuế chuyển nhượng.

Cụ thể như hợp đồng khai với cơ quan thuế thì giá bán bằng giá vốn nên không phát sinh thu nhập và không phải nộp thuế, như việc chuyển nhượng của Công ty Intel Asia Holdin Limited cho công ty trong cùng tập đoàn với giá bán bằng giá vốn (100 triệu USD) nên không phát sinh thu nhập.

Hợp đồng giá trị cao nhưng thu nhập phát sinh thấp, như Công ty Cổ phần hàng tiêu dùng Masan chuyển nhượng vốn cho quỹ đầu tư Vietnam Growth Capital Pte.Ltd (Singapore) với giá chuyển nhượng theo hợp đồng là hơn 1.061,8 tỷ đồng, so với giá vốn là 1.061,6 tỷ đồng, thu nhập phát sinh chỉ có 246 triệu đồng, thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp là 61 triệu đồng .

Hợp đồng chuyển nhượng vốn có phát sinh chênh lệch lớn giữa giá chuyển nhượng và giá vốn (có phát sinh thu nhập) nhưng lại không kê khai với cơ quan thuế như trường hợp Công ty Cổ phần Thương mại Dịch vụ Phở 24. Theo thông tin đăng tải trên một số báo, thương hiệu “Phở 24” đã chuyển nhượng cho Công ty Việt Thái Quốc Tế do ông Davaid Thái làm chủ, giá chuyển nhượng là 20 triệu USD (giá vốn chỉ 1 tỷ đồng).

Sau đó, Việt Thái Quốc Tế đã bán 50% cổ phần từ Phở 24 cho Jollibee - công ty kinh doanh thức ăn nhanh nổi tiếng của Philippines với giá trị giao dịch là 25 triệu USD. Tuy nhiên, cơ quan thuế kiểm tra thì phát hiện công ty mới chỉ đăng ký thay đổi tên người đại diện pháp luật cho ông Davaid Thái, còn tên các thành viên và tỷ lệ góp vốn không thay đổi, các bên chuyển nhượng không cung cấp Hợp đồng như thông tin các báo nêu, nên cơ quan thuế chưa có cơ sở để xử lý. Hiện Cục Thuế TP HCM đang yêu cầu Phở 24 giải trình.

Với hình thức chuyển nhượng vốn phong phú như đã nêu trên, nhưng chưa có cơ chế phối hợp giữa cơ quan Thuế và cơ quan cấp phép, không có quy định cơ quan cấp phép chỉ làm thủ tục thay đổi thành viên góp vốn khi tổ chức, cá nhân đã hoàn thành nghĩa vụ thuế nên dẫn đến thất thu cho ngân sách Nhà nước.

Trước tình hình này, UBND TP HCM kiến nghị Bộ Tài chính cần quy định doanh nghiệp có hoạt động chuyển nhượng vốn cho tổ chức, cá nhân khác thì bắt buộc phải lập hoá đơn giá trị gia tăng để kê khai nộp thuế giá trị gia tăng và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định. Doanh nghiệp nhận chuyển nhượng vốn của các đơn vị khác nếu không có hoá đơn hợp pháp thì không được tính vào chi phí được trừ khi tính thuế thu nhập.

Doanh nghiệp chuyển nhượng vốn cho tổ chức, cá nhân khác thì phần giá trị vốn chuyển nhượng theo hợp đồng phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. Trường hợp không có chứng từ thì cơ quan Thuế có quyền ấn định giá chuyển nhượng và giá vốn chuyển nhượng theo quy định của luật quản lý thuế.

Doanh nghiệp nơi có phần vốn chuyển nhượng chỉ làm thủ tục thay đổi danh sách thành viên góp vốn thì phải có hoá đơn chuyển nhượng vốn đối với doanh nghiệp chuyển nhượng vốn, phải có tờ khai kê khai nộp thuế thu nhập cá nhân và chứng từ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân chuyển nhượng vốn.

Trường hợp chuyển nhượng vốn mà không có hóa đơn (đối với tổ chức), chứng từ chứng minh cá nhân chuyển nhượng vốn đã hoàn thành nghĩa vụ thuế (đối với cá nhân) theo quy định thì doanh nghiệp nơi cá nhân chuyển nhượng vốn có trách nhiệm khai thuế, nộp thuế thay cho tổ chức, cá nhân chuyển nhượng vốn.