Người hào phóng kiếm nhiều tiền hơn người ích kỷ

Dành thời gian giúp đỡ người khác, ngay cả khi không đem lại lợi lộc gì cho bản thân, lại có thể là con đường tốt nhất dẫn đến tiền tài.

Nghiên cứu công bố trên Tạp chí Tính cách và Tâm lý xã hội (thuộc Hiệp hội Tâm lý học Mỹ) mới đây chỉ ra rằng người ích kỷ kiếm ít tiền hơn những cá nhân sẵn lòng hy sinh thời giờ của mình để giúp đỡ người khác.

Các nhà tâm lý học và nghiên cứu tại ĐH Stockholm, Viện nghiên cứu Tương lai và ĐH Nam California, trước đó phân tích nguồn dữ liệu đa dạng, phỏng vấn 57.000 người tại châu Âu và Mỹ về hành vi và thái độ của họ, qua đó đo lường "độ rộng lượng" của mỗi cá nhân - hay mức họ quan tâm và đầu tư cho phúc lợi của người khác.

Sau đó, thay vì tìm hiểu tác động tích cực hay tiêu cực về mặt tâm lý, những nhà khoa học này xâu chuỗi việc hào hiệp hay ích kỷ với túi tiền của một người.

Nhóm khởi xướng nghiên cứu giải thích: "Thước đo này phổ biến trong lý thuyết đề cao sức mạnh của tư lợi, được gọi tên là tính kinh tế hay suy nghĩ thức thời".

Bill Gates - một trong những người hào phóng nhất thế giới. Ảnh: Time

Kết quả chung họ nhận được trong cả 5 nghiên cứu tiến hành: Những người ích kỷ không phải những cá nhân kiếm tiền nhiều nhất.

Mặc dù vậy, trong 4 trên 5 nghiên cứu, người rộng lượng nhất cũng không thu nhập cao nhất; thay vào đó, dẫn đầu là những người "rộng lượng vừa phải", có nghĩa hay hào phóng nhưng không phải lúc nào cũng vậy. 1 trong 5 nghiên cứu thì cho thấy những người hào phóng nhất kiếm được nhiều tiền nhất.

Điều này đi ngược hình dung của số đông. Trong khảo sát những người ngoài cuộc bên lề nghiên cứu trên, phần lớn người được hỏi phỏng đoán người vị kỷ kiếm nhiều tiền hơn người vị tha.

Brent Simpson – đồng tác giả nghiên cứu và giáo sư xã hội học ĐH Nam California – lý giải: "Trong các công ty, tổ chức, những cá nhân giúp đỡ người khác có khả năng được đề bạt lãnh đạo và các vị trí quản lý hơn".

Giáo sư nói thêm: "Nhìn vào văn hóa đại chúng mà xem, bạn thường nghe thông điệp như 'tử tế thì chịu thiệt', 'bản thân là trên hết'. Nhưng chúng không nói lên toàn bộ thực tế. Chúng ta thích làm việc với những người giúp ích, rộng lượng và đặt nỗ lực vì tập thể lên trước và sẽ không ưa ai trực nghĩ: 'Ở đó có gì cho tôi?'".

Kết quả nghiên cứu trên nhất quán với một công trình ra mắt trước đó – cuốn sách Cho khế nhận vàng: Cách tiếp cận thành công mới của nhà tâm lý học Adam Grant.

Qua phỏng vấn những nhân vật vô cùng thành đạt (theo nấc thang giàu có, hạnh phúc và sức ảnh hưởng về mặt công việc) thuộc nhiều ngành nghề, Grant phát hiện rằng những người thành công nhất là người cho đi không vụ lợi – giúp người khác mà không trông đợi nhận lại gì.

Theo giảng viên ĐH Wharton này, sự giúp đỡ không được hiểu là cái gì quá to tát như chủ nghĩa vị tha hay cần đến sự hy sinh bản thân.

Adam Grant - nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ. Ảnh: TED.

"Không nhất thiết phải quyên góp tiền hay làm tình nguyện, mà có thể giúp bằng cách giới thiệu, đưa ra lời khuyên, tư vấn hay chia sẻ hiểu biết không đi kèm ràng buộc nào". Grant định nghĩa về người cho đi.

Theo Grant, người hoàn toàn vô tư lợi rất hiếm có. Đa số chúng ta nằm giữa hai thái cực người cho và người nhận. Chẳng hạn, có thể hơi ích kỷ trong môi trường công việc quá căng thẳng, nhưng lại cực kỳ rộng lượng với con cái ở nhà.

Quan trọng hơn, vị trí của mỗi cá nhân trên dải cho-nhận đó cũng không cố định; ai cũng có tiềm năng trở thành người cho đi không vụ lợi. Việc tìm ra "phong cách cho đi" phù hợp rất quan trọng - đem lại nhiệt huyết nhất và trong khả năng cho phép, trên đường thành công theo cách cùng khiến người khác tốt lên thay vì trù dập họ.

"Tìm ra cách làm việc này là con đường bền vững nhất đến thành công trong dài hạn, cho cả cá nhân và tổ chức", Grant nói.