Những hạn chế về xuất khẩu mà Nhật Bản áp với Hàn Quốc không chỉ đe dọa mối quan hệ giữa hai nước mà còn ảnh hưởng đến ngành sản xuất thiết bị điện tử toàn cầu

Theo xếp hạng về Chỉ số Hộ chiếu Henley (HPI) sau nửa đầu năm 2019, Nhật Bản và Singapore tiếp tục cùng giữ vị trí những nước có hộ chiếu thân thiện nhất cho việc đi lại và du lịch quốc tế.

HPI đo khả năng nhập cảnh của giấy tờ đi lại quốc tế mỗi nước. Singapore và Nhật Bản đều đứng đầu bảng xếp hạng với khả năng nhập cảnh dễ dàng vào 189 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới, theo CNN.

Hàn Quốc, Phần Lan và Đức cùng xếp hạng hai. Công dân 3 nước này có thể nhập cảnh dễ dàng vào 187 quốc gia và vùng lãnh thổ mà không cần xin thị thực trước.

Việc cải thiện về thứ hạng của Phần Lan một phần nhờ vào sự thay đổi chính sách thị thực nghiêm ngặt của Pakistan. Quốc gia Nam Á giờ đây có hệ thống Cấp quyền Đi lại Điện tử (ETA) cho công dân của 50 quốc gia, nhưng đặc biệt lại không có Mỹ và Anh.

Hộ chiếu Nhật Bản tiếp tục dẫn đầu thế giới về "quyền lực" đi lại cho công dân. Ảnh: Getty.

Cùng xếp ở vị trí thứ ba là các nước châu Âu: Đan Mạch, Italy và Luxemburg. Những nước này có thể nhập cảnh mà không cần thị thực hoặc chỉ cần xin thị thực khi đến tại 186 quốc gia và vùng lãnh thổ. Con số này đối với 3 nước đồng hạng tư (Pháp, Tây Ban Nha và Thụy Điển) là 185.

Mỹ và Anh từng dẫn đầu bảng xếp hạng vào năm 2014. Cả 2 nước giờ rơi xuống hạng sáu, vị trí thấp nhất của họ kể từ năm 2010.

Ở chiều còn lại của bảng xếp hạng, xếp cuối là Afghanistan. Ngoài 25 quốc gia và vùng lãnh thổ, công dân nước này phải xin thị thực trước khi đến gần như mọi địa điểm trên thế giới.

"Với một số trường hợp ngoại lệ, kết quả xếp hạng mới nhất của HPI cho thấy các nước ngày một tin tưởng việc mở cửa thị thực mang ý nghĩa quan trọng đối với tiến bộ kinh tế và xã hội", Christian H. Kaelin, chủ tịch hãng Henley & Partners tạo ra bảng xếp hạng HPI, nhận định.

Tuyên bố được Nhật Bản đưa ra đầu tuần này đánh dấu một "bước lùi" trong mối quan hệ vốn không mấy tốt đẹp giữa hai nước. Động thái này khiến chính quyền Seoul tìm cách trả đũa và khiến nhiều nhà sản xuất chip đối mặt với việc thiếu nguồn cung tạm thời.

Từ ngày 4/7, các nhà cung ứng Nhật Bản phải được chính phủ cấp phép trước khi xuất khẩu 3 loại hóa chất quan trọng của ngành bán dẫn sang Hàn Quốc. Quá trình xem xét có thể mất đến 3 tháng, trong khi các nhà sản xuất chip Hàn Quốc thường chỉ dự trữ linh kiện và nguyên liệu đủ dùng trong 1-2 tháng.

Chính phủ Nhật Bản mới đây ra lệnh kiểm soát chặt chẽ nguyên liệu sản xuất chip bán dẫn xuất khẩu sang Hàn Quốc. Ảnh: Nikkei Asia.

Ảnh hưởng trực tiếp tới chuỗi cung linh kiện toàn cầu

Một nguồn tin từ hãng chip SK Hynix cho biết họ không có đủ hàng dự trữ cho 3 tháng sắp tới, và sẽ phải ngừng dây chuyền sản xuất nếu không thể mua các nguyên liệu cần thiết từ Nhật Bản trong thời gian này. Hãng chip hàng đầu Samsung cũng đang đánh giá tình hình và không bình luận gì thêm.

Tác động từ lệnh "cấm vận" của Nhật Bản có thể lan rộng ra khắp thế giới khi Hàn Quốc chiếm 70% thị phần thị trường bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên động (DRAM) và 50% thị phần bộ nhớ flash NAND. Samsung cũng đang dẫn đầu thị trường chip về doanh thu, trong khi SK Hynix đứng thứ ba.

Tất cả smartphone, máy tính đều cần những con chip nhớ. Chip nhớ của SK Hynix và Samsung được sử dụng trong các thiết bị như iPhone của Apple, điện thoại Huawei, máy tính HP, Lenovo và kể cả TV Sony, Panasonic...

Đại diện một hãng điện tử lớn của Nhật Bản bày tỏ lo ngại rằng lệnh cấm có thể gây tác dụng ngược. "Nếu nguồn cung bộ nhớ của Hàn Quốc bị thiếu, việc sản xuất iPhone gặp trục trặc sẽ ảnh hưởng đến việc cung cấp linh kiện của chúng tôi", Nikkei dẫn lời của người này.

Việc Nhật Bản cấm xuất khẩu hóa chất sẽ làm ảnh hưởng tới sản xuất của những hãng chip lớn nhất thế giới như SK Hynix hay Samsung. Ảnh: SK Hynix.

Các công ty Nhật Bản ít tiếng tăm đang nắm thị phần rất lớn trong 3 loại nguyên liệu bị hạn chế xuất khẩu. Polyimide được sử dụng để chế tạo màn hình OLED dẻo, 2 nguyên liệu còn lại thì dùng cho việc sản xuất bảng mạch, gồm điện trở (dạng chất phủ) và etching gas (chất chống ăn mòn dưới dạng khí).

Những công ty nổi bật nhất trong lĩnh vực này là JSR, Showa Denko và Shin-Etsu Chemical, tất cả đều có sở hữu ít nhất 1/3 vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài.

Tranh cãi về "thương mại tự do và công bằng"

Nhật Bản đang lên kế hoạch loại bỏ Hàn Quốc ra khỏi "danh sách cho phép" về xuất khẩu vào tháng 8, gồm 27 quốc gia trong đó có Mỹ, Đức và Pháp. Sau khi Hàn Quốc bị loại khỏi danh sách, mọi giao dịch mặt hàng dùng cho mục đích quân sự phải được chính phủ phê duyệt. Hiện chưa có quốc gia nào bị loại khỏi danh sách.

Nhật Bản viện lý do mối quan hệ với Hàn Quốc xấu đi để ban hành lệnh kiểm soát. Vụ việc dường như liên quan đến tranh chấp kéo dài về việc Hàn Quốc yêu cầu các công ty Nhật Bản bồi thường do sử dụng lao động người Hàn Quốc trong thời chiến.

Lệnh kiểm soát cũng được đưa ra sau khi chính quyền Nhật tăng cường kiểm soát một số loại hải sản của Hàn Quốc từ tháng 6 để trả đũa việc hạn chế nhập khẩu thực phẩm từ các khu vực bị ảnh hưởng bởi thảm họa hạt nhân Fukushima tại Nhật Bản năm 2011.

"Thật khó để quản lý hàng hóa xuất khẩu dựa trên mối quan hệ tin tưởng với Hàn Quốc", Phó chánh văn phòng Nhật Bản Yasutoshi Nishimura chia sẻ.

Lệnh kiểm soát được cho là đi ngược với thông điệp của Nhật Bản tại Hội nghị Thượng đỉnh G20. Ảnh: Al Jazeera.

Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Cho Sei-young đã gặp Đại sứ Nhật Bản Yasumasa Nakamine để yêu cầu gỡ bỏ lệnh cấm. Ông bày tỏ mối lo ngại về tác động của nó với ngành công nghiệp và quan hệ song phương Nhật - Hàn, lập luận rằng quyết định này đi ngược với chủ trương "thương mại tự do và công bằng" mà Nhật Bản đưa ra tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 tuần trước.

Ông Cho nói rằng chính phủ sẽ làm việc với doanh nghiệp để tìm các biện pháp đối phó. Bộ Thương mại, Năng lượng và Công nghiệp Hàn Quốc cũng sẽ đáp trả bằng "các biện pháp phù hợp", bao gồm nộp đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

"Chúng tôi sẽ biến chuyện này thành cơ hội nâng cao năng lực công nghệ Hàn Quốc", Bộ trưởng Công nghiệp Sung Yun-mo khẳng định.

Giới chuyên gia đang có nhiều ý khiến khác nhau về việc quy định mới có phù hợp với quy tắc của WTO hay không. "Đây là lĩnh vực mà Nhật Bản có thể tự quyết định và không vi phạm bất cứ điều nào", Keisuke Hanyuda, đối tác của Deloitte Tohmatsu Consulting Nhật Bản, cho biết.

Dù vậy thì ông Yuka Fukunaga, Giáo sư đại học Waseda, cho rằng lệnh kiểm soát của Nhật Bản có thể rơi vào "vùng xám" và vi phạm các thỏa thuận của WTO.

Phúc Thịnh (ZN)
  • Facebook
  • Chia sẻ
  •   Lưu tin
  •   Báo cáo

    Báo cáo vi phạm
     
Xem Thêm >>
Mọi ý kiến đóng góp cũng như thắc mắc liên quan đến thị trường bất động sản xin gửi về địa chỉ email: [email protected]; Đường dây nóng: 0942.825.711.