'Điểm mù' quản lý khiến các ngân hàng Phố Wall gánh lỗ 10 tỷ USD

Trước vụ vỡ nợ gây chấn động Phố Wall, quỹ đầu tư Archegos Capital Management - do nhà giao dịch Mỹ gốc Á Bill Hwang sáng lập - vay hàng tỷ USD để mua cổ phiếu hàng loạt công ty.

Các ngân hàng và công ty tài chính lớn như Nomura (Nhật Bản) hay Credit Suisse (Thụy Sĩ) là đối tượng tiếp vốn cho Archegos. Tuy nhiên, theo Bloomberg, các nhà băng không thể kiểm soát được quy mô đầu tư quá lớn và quá mạo hiểm của Bill Hwang.

Khi ván cược tài chính của Archegos vào ViacomCBS (Mỹ) sụp đổ, những lỗ hổng trong hệ thống giám sát và quản lý rủi ro của các ngân hàng và công ty tài chính bị phơi bày hoàn toàn.

Thị trường chứng khoán Mỹ chấn động vì bê bối của quỹ đầu tư Archegos. Ảnh: Reuters.

"Điểm mù" hệ thống

Khi những cổ phiếu được Archegos nắm giữ giảm giá xuống dưới ngưỡng an toàn (so với tài sản đảm bảo của công ty), các nhà môi giới có thể kích hoạt lệnh tăng tài sản ký quỹ (margin call), yêu cầu công ty nạp thêm tiền hoặc tài sản thế chấp vào tài khoản.

Nếu nhà đầu tư không đáp ứng yêu cầu, các nhà môi giới sẽ bán cổ phiếu hoặc tài sản mà công ty nắm giữ. Kịch bản này khiến Archegos vỡ nợ và kích hoạt đà giảm giá mạnh của các cổ phiếu được Archegos đầu tư. Giá cổ phiếu ViacomCBS lao dốc không phanh sau sự cố.

Vụ bê bối đặt ra một câu hỏi lớn. Đó là Archegos đã làm cách nào để vay khoản vốn khổng lồ từ các nhà băng. Câu trả lời có thể nằm ở cấu trúc của công ty. Archegos hoạt động như một văn phòng gia đình - công ty tư nhân giúp quản lý tài sản của các cá nhân giàu có.

Do vậy, ông Hwang có thể sử dụng công cụ phái sinh để đặt cược và không phải tiết lộ nhiều thông tin như những nhà đầu tư tổ chức khác. Theo nguồn tin của Bloomberg, quỹ đầu cơ vô danh của ông Hwang đã tạo ra một danh mục đầu tư trị giá 100 tỷ USD.

Hy vọng đây sẽ là một lời cảnh tỉnh để thúc đẩy sự thay đổi cần thiết ở các ngân hàng

Ông David Herro, một trong những cổ đông lớn nhất của Credit Suisse

Các nhà băng trở thành công cụ cho Archegos thực hiện hàng loạt vụ cá cược liều lĩnh. Điều đó phơi bày những "điểm mù" khiến hệ thống ngân hàng không thể quản lý rủi ro một cách hiệu quả.

Các nhà quản lý đang đưa ra những gợi ý về các quy định mới. Chẳng hạn, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) cho biết họ có thể yêu cầu quỹ đầu cơ công khai giao dịch, tìm cách giải quyết rủi ro và đòn bẩy tài chính (đòn bẩy là thuật ngữ để chỉ hiện tượng sử dụng nợ để thu lợi nhuận trên tài sản).

Các giám đốc điều hành tài chính cấp cao cũng thừa nhận rằng việc siết chặt quản lý là không thể tránh khỏi. Một số ngân hàng và công ty tài chính đã tiết lộ khoản lỗ hàng tỷ USD sau khi Archegos vỡ nợ. Tuy nhiên, họ không sẵn sàng bình luận về lý do và cách thức giúp quỹ đầu cơ có được khoản đầu tư khổng lồ.

Rõ ràng, các hãng môi giới như Nomura Holdings Inc., Goldman Sachs Group Inc., Morgan Stanley, Credit Suisse đã có manh mối về những vụ đặt cược liều lĩnh của ông Hwang. Họ biết những giao dịch, một số có thể nắm thông tin tổng khoản vay của Archegos.

Tuy nhiên, các nhà băng không thể biết ông Hwang đầu tư vào cổ phiếu và tài sản của rất nhiều công ty, sử dụng hàng loạt đòn bẩy tài chính để mua cùng số cổ phiếu.

Sự cố phơi bày khả năng hạn chế của các nhà băng trong việc quản lý rủi ro. Họ không biết những khoản đầu tư sử dụng đòn bẩy quy mô lớn của cùng một khách hàng. Nhóm phân tích tại JPMorgan Chase & Co. ước tính các ngân hàng có thể chịu lỗ lên đến 10 tỷ USD.

Các giao dịch hoán đổi

Archegos được thành lập bởi nhà giao dịch Bill Hwang, người đứng sau vụ bê bối giao dịch nội gián tại quỹ đầu cơ Tiger Asia Management. Hồi năm 2012, ông Hwang nhận tội gian lận, bị kết án một năm quản chế và phải nộp lại 16 triệu USD.

Cùng năm đó, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) buộc tội ông, Tiger Asia Management và Tiger Asia Partners lũng đoạn cổ phiếu ngân hàng Trung Quốc để thu lợi bất hợp pháp gần 17 triệu USD. Ông và các công ty sau đó phải trả 44 triệu USD để dàn xếp vụ kiện.

Theo Bloomberg, một phần lý do giúp ông Hwang che giấu khoản đầu tư quy mô lớn của Archegos là sử dụng các hợp đồng hoán đổi. Những giao dịch hoán đổi cho phép các nhà đầu tư như ông đầu tư cổ phiếu mà không cần công khai thông tin.

Hợp đồng hoán đổi còn cho phép nhà đầu tư nâng tỷ lệ đòn bẩy đáng kể đối với một danh mục. Để thực hiện một giao dịch hoán đổi, Archegos sẽ đặt một tỷ lệ phần trăm nhất định giá trị của đầu tư bằng tiền mặt làm tiền ký quỹ. Phần còn lại được tài trợ bởi hãng môi giới.

Nhà sáng lập người Mỹ gốc Á Bill Hwang của quỹ đầu tư Archegos Capital Management. Ảnh: Reuters.

Theo Bloomberg, ban đầu, một số nhà băng đã từ chối làm ăn với ông Hwang. Họ yêu cầu ông giảm bớt các khoản đầu tư. Tuy nhiên, nhà sáng lập Archegos không đồng ý. Nomura cho biết có thể lỗ tới 2 tỷ USD do tác động của "các giao dịch với một khách hàng Mỹ".

Credit Suisse cũng tiết lộ "thu nhập bị ảnh hưởng đáng kể" sau khi một khách hàng vỡ nợ vì hàng loạt lệnh margin call. "Hy vọng đây sẽ là một lời cảnh tỉnh để thúc đẩy sự thay đổi cần thiết ở các công ty này", Bloomberg dẫn lời ông David Herro, một trong những cổ đông lớn nhất của Credit Suisse, nhận định.

SEC đã mở một cuộc điều tra sơ bộ về các giao dịch của ông Hwang. Cơ quan này cũng đang kêu gọi những nhà đầu tư lớn khác đánh giá về việc sử dụng giao dịch hoán đổi và khả năng tiếp cận đòn bẩy từ các nhà môi giới hàng đầu.

"Một bóng đen quy định đang bao trùm ngành công nghiệp này", Bloomberg nhận định.