"Tài chính doanh nghiệp không tốt mới nợ thuế"

Gần đây, một loạt các doanh nghiệp bất động sản lớn đã bị cơ quan thuế công khai danh tính vì nợ thuế. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ nần và vì sao doanh nghiệp lại cố tình chây ỳ không nộp thuế. Pv VnMedia đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Cúc - nguyên Phó cục trưởng Tổng cục thuế, hiện bà là Chủ tịch Hội tư vấn thuế.

PV: Thưa bà, trong luật quản lý thuế thì DN chậm nộp thuế phạt 0,05% ngày tương đương 18%/năm. Theo bà mức phạt như vậy đã hợp lý chưa nhất là trong bối cảnh này?

Bà Nguyễn Thị Cúc: Luật quản lý thuế được áp dụng năm 2007, lãi suất phạt lúc đó 0,05% nhân với 30 ngày tương đối cao so với lãi suất cơ bản mà ngân hàng tại thời điểm đó. Tuy nhiên, tại thời điểm này lãi suất ngân hàng ngày càng tăng nên tại thời điểm hiện nay lãi suất đó không phải là cao.

Nhiều ý kiến cho rằng, lãi suất thấp hơn lãi vay ngân hàng vậy thì cần phải nâng cao hơn nữa mức tiền phạt để đảm bảo doanh nghiệp không có tình trạng chây ý nộp thuế.

Nhưng tôi cho rằng, trong bối cảnh doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn mà cơ quan thuế lại nâng mức phạt thêm nữa lại tạo khó khăn trong doanh nghiệp.

Trong khi đó, Ngân hàng nhà nước đưa ra khống chế mức lãi suất huy động mức 13% tuy nhiên lãi đầu ra lại không khống chế được. Do đầu ra không giảm tương ứng nên phần lãi tiền vay của các doanh nghiệp tăng lên. Như vậy, ngân hàng thì lãi lớn còn doanh nghiệp khó khăn.

Thưa bà, do mức phạt hiện nay quá thấp so với mặt bằng lãi suất vay nên một số doanh nghiệp chấp nhận bị phạt thuế còn hơn là đóng thuế trong lúc này vì vay ngân hàng họ còn phải có tài sản thế chấp, nếu như quá hạn phạt 150% lãi suất vay. Nếu như tình trạng tiếp tục diễn ra thì cơ quan thuế làm sao có thể thu được thuế?

Đây chỉ là quan điểm của một bộ phận các doanh nghiệp chứ không phải của cộng đồng doanh nghiệp vì thuế là nguồn thu của ngân sách. Doanh nghiệp có nghĩa vụ nộp thuế, ngoài mức xử phạt chậm nộp 0,05% đối với ngày chậm nộp thuế. Nếu như thiếu tiền thuế nộp mà doanh nghiệp không gian lận thì phạt thêm 10% tiền thuế thiếu nữa.

Bà Nguyễn Thị Cúc.

Nếu như gian lận về thuế thì tiền phạt nộp chậm tăng lên 1 đến 3 lần. Nặng hơn thì có thể truy cứu trách nhiệm hình sự. Thậm chí, các đơn vị chậm nộp tiền thuế thì có thế công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Như vậy, thương hiệu doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng và khi mất khả năng nộp thuế có thể tình hình tài chính của doanh nghiệp không tốt. Cho nên người ta không chọn phương án chây ỳ nộp thuế.

Tuy nhiên, cơ quan thuế cũng đưa ra nhiều biện pháp xử lý nợ trong đó nhẹ nhất là phong tỏa tài khoản và trích tài khoản tiền gửi của doanh nghiệp mở tại ngân hàng để thu đủ thuế vào NSNN. Bên cạnh đó, truy thu và kê biên tịch thu tài sản họ nắm giữ thậm chí tịch biên tài sản bán đấu giá ngân sách nhà nước và doanh nghiệp để doanh nghiệp không thể chây ỳ.

Một vấn đề người nộp thuế, cơ quan quản lý thuế bối rối khi mà DN chọn phần nộp thuế còn phần phạt nộp chậm vẫn để nguyên trong khi hiện nay chưa có quy định cụ thể về cưỡng chế phần phạt nộp chậm. Vậy theo bà đây có phải một trong quy định chưa chắc đối với khoản phạt nộp chậm thuế hay không?

Trong thứ tự ưu tiên nộp thuế, thì đầu tiên tiền thuế nộp, thuế phát sinh và sau đó tiền phạt nộp sau. Không phải vì thế mà các khoản tiền phạt đều thu cuối cùng. Bởi trong biện pháp cuối cùng xử lý thuế khi mà doanh nghiệp chưa bị vi phạm liên quan đến hình sự pháp luật thì cơ quan thuế sẽ đóng mã số thuế, thu hồi mã số thuế coi như DN không được hoạt động nữa.

Tuy nhiên, nếu như trong bối cảnh kinh tế khó khăn, người ta phải cân nhắc đưa ra những biện pháp áp dụng đối với doanh nghiệp. Không phải luật thuế bây giờ chưa đủ mạnh mà đâu đó vẫn còn có khó khăn nên chưa cương quyết xử lý và ngay việc đầu tiên phong tỏa tài khoản hoặc chích tài khoản doanh nghiệp đã là xử lý rồi chứ không phải chờ đến lúc đóng cửa và thu hồi mã số thuế nữa. Nếu làm quyết liệt các biện pháp cưỡng chế thuế mạnh hơn nữa sẽ thu được thuế.

Các doanh nghiệp đang trong tình trạng thiếu vốn, DN nào chấp nhận nộp tiền phạt thuế còn hơn là đóng thuế trong lúc này thì bà nghĩ công tác hành thu có hiệu quả?

Bây giờ nếu như DN cứ nghĩ rằng cứ nộp thuế phát sinh đi còn tiền phạt cứ để đó thì trước hết việc DN không nộp đủ tiền thuế phát sinh ngay thì cơ quan thuế phải rà soát lại trước hết thu ngay tiền thuế phát sinh còn nếu số tiền phạt nộp chậm phải rà soát lại tổng số thuế chậm nộp doanh nghiệp là bao nhiêu từ khoản thuế nào, thuế GTGT, tiền thu sử dụng đất hoặc tiền thuế đất ...thì chúng ta có sự đối chiếu giữa hai bên doanh nghiệp và người nộp thuế. Nếu cố tình chây ỳ sẽ có biện pháp truy thu và cưỡng chế thuế.

Nhưng mà muốn làm được điều này, cả doanh nghiệp và cơ quan thuế phải xác định rõ ràng đây là nợ thực và nợ đó là do doanh nghiệp.

Còn trong trường hợp khi giá đất cao doanh nghiệp đầu tư vay vốn kinh doanh BĐS bây giờ đầu tư xong rồi giá thị trường xuống không thu được tiền, không có tiền nộp thuế. Đây là việc của doanh nghiệp, rủi ro DN phải gánh chịu. Các khoản thu cần phải tách ra thì chúng ta mới tìm được chỗ nào nợ thực. Đương nhiên, nợ cấp tiền sử dụng đất, nợ thuế đất, nợ thuế GTGT....thì cơ quan thuế xác định luôn từng khoản nợ cụ thể mà có biện pháp thu hồi.

Xin cảm ơn bà !