Chính quyền thu hồi đất sai, nông dân chịu thiệt

Nông dân phường Việt Hòa chưa đồng tình việc thu hồi đất.

Sai “dây chuyền”?

Ngày 15.12.2009, UBND tỉnh Hải Dương ban hành Quyết định số 40 về việc bồi thường tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh. Tại điều 20 của quyết định này quy định: “Tổ chức, hộ gia đình cá nhân trong nước và tổ chức cá nhân nước ngoài đang sử dụng đất hợp pháp bị nhà nước trưng dụng có thời hạn (thu hồi có thời hạn để thi công công trình) được bồi thường, hỗ trợ…”. Căn cứ vào quyết định số 40 của tỉnh, ngày 17.9.2012 UBND thành phố Hải Dương đã ra quyết định số 1909 thu hồi đất giải phóng mặt bằng dự án “Xây dựng tuyến ống xuất nhập khẩu – kho xăng dầu Hải Dương”. Theo đó, UBND thành phố Hải Dương thu hồi tạm thời, mượn 8.934m2 đất nông nghiệp của của 38 hộ gia đình, cá nhân (phường Việt Hòa, TP. Hải Dương) để thi công dự án. 38 hộ gia đình, cá nhân này phải bàn giao đất nông nghiệp, đất nuôi trồng thủy sản, đất trồng cây lâu năm... để cho Xí nghiệp kho vận xăng dầu K132 làm chủ đầu tư lấy mặt bằng thực hiện dự án.

Bức xúc trước những quyết định của chính quyền, bà con nông dân đã khiếu nại. Chính quyền Hải Dương đã xin ý kiến Bộ Tư pháp về việc này. Theo thông tin từ Bộ Tư pháp, ngày 14.11.2013, Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) ra thông báo số 316 chỉ rõ những quy định trong Quyết định số 40 của UBND tỉnh Hải Dương là không có cơ sở pháp lý và không phù hợp với quy định của pháp luật, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sử dụng đất. Và vì lẽ đó, ngày 13.1.2014, UBND tỉnh Hải Dương phải sửa sai bằng việc ra quyết định số 02 đình chỉ thi hành điều 20 của quyết định số 40 (nói trên) về trưng dụng đất, thu hồi đất có thời hạn… Nhưng sự đã rồi – đất đai của nông dân đã bị thu hồi theo quyết định số 1909 của UBND thành phố trước ngày UBND tỉnh ra quyết định sửa sai số 02, quyền và lợi ích hợp pháp của bà con nông dân đã bị phương hại.

“Sinh con rồi mới sinh cha…”

Theo tìm hiểu của PV, sự bất hợp lý của quyết định thu hồi đất tạm thời số 1909 còn thể hiện ở chỗ: Tại thời điểm thu hồi đất (năm 2012) thì căn cứ pháp lý để UBND TP. Hải Dương tạm thu hồi đất của dân là Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành, thế nhưng các văn bản này lại không có quy định về việc tạm thu hồi đất, mượn đất để thực hiện công trình, dự án (nêu trên). Như vậy, việc thu hồi đất tạm thời là không có cơ sở pháp lý.

Thêm nữa, quyết định số 1909 của UBND TP. Hải Dương còn trái với Nghị định 69 (ngày13.8.2009) của Chính phủ. Cụ thể, theo Nghị định 69 này thì quyết định thu hồi đất phải được ban hành trước quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng. Nhưng ngược lại, UBND thành phố Hải Dương đã ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng (ngày 19.8.2012) trước ngày ban hành quyết định thu hồi đất (ngày 17.9.2012) hơn 30 ngày. Trong quyết định giải quyết khiếu nại về việc này do Chủ tịch UBND TP. Hải Dương - Đoàn Việt Hùng ký cũng ghi rõ: “Các quyết định này (nêu trên) là trái trình tự thời gian”.

Ông Ngô Văn Thúy (thay mặt cho các hộ nông dân bi thu hồi đất ở phường Việt Hòa) bức xúc: “Nông dân chúng tôi mất đất sản xuất đã nhiều năm do thực hiện dự án xây dựng đường ống xăng dầu. Theo quy định tại Nghị định số 13 ngày 11.2.2011 của Chính phủ về an toàn công trình dầu khí trên đất liền thì chủ đầu tư thỏa thuận với dân để được thuê đất thực hiện dự án, chứ không thể “thông qua” chính quyền, hay nói cách khác là “mượn tay” chính quyền để thu hồi đất của dân không đúng pháp luật. Nông dân chúng tôi đề nghị các cấp chính quyền và chủ đầu tư có giải pháp đảm bảo quyền của dân được cho thuê đất hợp pháp và nghĩa vụ của chủ đầu tư thỏa thuận thuê đất với dân theo Nghị định số 13 ngày 11.2.2011 của Chính phủ. Có như vậy nông dân chúng tôi mới không bị thiệt thòi”.

Theo TS-LS Vũ Thái Hà (Đoàn Luật sư Hà Nội): “Nếu các quy định của chính quyền Hải Dương về việc trưng dụng, thu hồi đất có thời hạn đã được Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) thông báo rằng việc trưng dụng, thu hồi đất có thời hạn là không có cơ sở pháp lý, không phù hợp với quy định của pháp luật thì các quyết định tạm thu hồi đất, mượn đất của dân không có giá trị pháp lý để thực hiện, cần được xem xét đến hệ lụy pháp lý - đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của dân. Hơn nữa dự án xây dựng đường ống xăng dầu được thực hiện trên cơ sở các quyết định không đúng pháp luật thì chính quyền Hải Dương và chủ đầu tư nên xem xét đến quy định của Chính phủ về thỏa thuận thuê đất với dân, để cho nông dân không bị thiệt thòi”.

Bà con nông dân mong muốn các cơ quan hữu trách quan tâm, khắc phục và giải quyết thỏa đáng, đảm bảo lợi ích hợp pháp của họ trong sự việc này.