Minh bạch trong kinh doanh: Cần loại bỏ phí ngầm

* Nhà nước đang cùng lúc thu thuế và nhiều khoản phí từ doanh nghiệp (DN). Bà nói gì về điều này?

- Tôi nghĩ, phải làm rõ hơn một chút. Trong hệ thống chính sách pháp luật để điều tiết thu có hai phần. Thứ nhất, đó là hệ thống chính sách thuế. Chính sách thuế bao gồm các luật thuế, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập...

Bên cạnh đó, còn có Pháp lệnh phí và lệ phí, trong đó quy định những khoản phí bắt buộc DN phải thực hiện. Ví dụ, phí kiểm định an toàn thực phẩm, phí đường bộ, lệ phí chứng thư...

Thuế Nhà nước thu là thuế giá trị gia tăng nhưng với kiểm định thực vật, kiểm định xe cơ giới thì khi kiểm định người ta sẽ thu phí kiểm định.

Nhưng sẽ là sai nếu các cơ quan quản lý thu thêm các khoản phí và lệ phí ngoài danh mục Nhà nước quy định. Phải phân biệt các loại phí theo quy định của Pháp lệnh phí và lệ phí với phí mang tính chất giá là khác nhau.

* Gánh nặng thuế, phí không chỉ khiến DN bức xúc, mà còn lộ rõ những bất cập ngày càng lớn trong quá trình triển khai thực hiện các quy định liên quan đến thuế, phí...

- Thuế và phí là hai khoản khác nhau. Thuế là khoản thu bắt buộc. Phí và lệ phí có những khoản trả trực tiếp, chẳng hạn, phải trả lệ phí mới được qua phà, qua cầu. Cạnh đó, còn có loại phí mang tính chất kiểm soát, kiểm định, ví dụ lệ phí trước bạ.

Người dân muốn đang ký quyền sở hữu xe, phải có đánh giá, phải nộp một khoản phí. Như vậy, những khoản phí đó hoàn toàn khác với thuế. Hai hệ thống đó tất cả các quốc gia, vùng lãnh thổ đều áp dụng, không chỉ riêng Việt Nam.

Phải phân biệt hệ thống phí theo quy định và loại bỏ các loại phí do địa phương thu thêm. Quốc hội mới đây đã yêu cầu Bộ Tài chính rà soát các loại phí, lệ phí do các địa phương ban hành, yêu cầu tuân thủ đúng Pháp lệnh phí và lệ phí để sắp tới nâng lên thành luật phí và lệ phí.

* DN đang phải chịu áp lực lớn từ rất nhiều khoản thuế, phí. Đó có phải là nguyên nhân khiến môi trường kinh doanh không minh bạch?

- Tôi nghĩ, DN có phàn nàn về các khoản phí thu theo chế độ nhưng họ kêu nhiều về các loại phí ngầm hay còn gọi là phí không chính thức.

Ví dụ, quy định một tờ khai DN phải nộp 4.000 đồng, nhưng điều DN quan ngại không phải là tiền phí mà là những vấn đề liên quan đến sự việc đó.

Vì vậy, để môi trường kinh doanh thực sự minh bạch, Chính phủ mới đây đã yêu cầu các bộ, ngành phải rà soát lại các lĩnh vực thuộc quyền quản lý để cương quyết loại bỏ tất cả các khoản phí ngầm, các khoản thu không đúng chế độ.

* Nếu mọi việc được thực hiện rốt ráo như bà nói, tại sao các loại phí ngầm vẫn tiếp tục gia tăng trên thực tế?

- Tôi nghĩ, cái đó đến từ hai phía, những người thi hành nhiệm vụ của các cơ quan quản lý nhà nước và DN. Theo khảo sát của VCCI, có rất nhiều DN chủ động chi phí vì cho rằng động thái này sẽ giúp giảm bớt khó khăn.

Suy nghĩ đấy chưa chuẩn xác, người thi hành công vụ cũng như DN cần loại bỏ để hướng tới cái lợi chung. Sự công khai, minh bạch là vô cùng cần thiết.

Ví dụ, những người thi hành nhiệm vụ sẽ không có cơ hội trục lợi nếu DN chỉ chi trả khoản phí Nhà nước quy định để một container hàng hóa được thông quan.

* Cảm ơn bà!