CEO kể chuyện nghề: Làm thế nào để “sống sót” qua IPO (P1)

Những ngày đầu khó khăn vẫn hiện lên sống động trong tâm trí cựu CEO Google – Eric Schmidt. Ảnh: Slate

Tháng Tám này, Google kỷ niệm 10 năm ngày lên sàn. Bên cạnh việc huy động được 1,2 tỷ USD tiền mặt, phi vụ IPO đã đẩy mạnh danh tiếng của Google. Hiện Google đang quản lý 52.000 nhân viên, gấp 20 lần so với ngày đầu khởi nghiệp, đồng thời thâu tóm được khoảng 250 công ty chỉ trong vòng 10 năm.

Tuy nhiên những ngày đầu khó khăn vẫn hiện lên sống động trong tâm trí cựu CEO Google – Eric Schmidt. Tạp chí Harvard Business Review đã đăng tải bức thư của ông, viết về những kỷ niệm buồn vui đan xen, cùng những bài học đắng cay nhưng quý giá từ ngày đầu chân ướt chân ráo lên sàn.

Bài viết thuộc loạt bài “CEO kể chuyện nghề” đăng trên BizLIVE.

Mọi chuyện xảy ra cách đây đã 6 năm, nhưng tôi vẫn nhớ như in hành trình trở thành một công ty niêm yết. Đây là một trải nghiệm rất "Google", phản ánh văn hóa của công ty cho đến bây giờ.

Đợt IPO có thể thay đổi cả một công ty. Thời đó, báo chí khẳng định như đinh đóng cột rằng sau khi chúng tôi lên sàn, bản ngã của Google sẽ tan biến.

"IPO sẽ là cơn ác mộng tồi tệ nhất của Google", chủ biên tờ Search Engine Watch – trang bình luận công nghệ uy tín – từng viết.

Họ chỉ ra nhiều nguyên nhân tiềm tàng. Nhân viên của Google sẽ ganh tị lẫn nhau khi người sở hữu cổ phần, người không. Nội bộ rạn nứt, nhân tài sẽ dứt áo ra đi.

Nằm dưới lăng kính của Phố Wall, chúng tôi sẽ đánh mất mục tiêu ban đầu và sự độc lập. Chúng tôi sẽ kiệt sức vì phát triển cơ sở hạ tầng cho xứng tầm với một công ty đại chúng.

Sau cùng, mọi người lo sợ Google sẽ lột xác từ một công ty khởi nghiệp trẻ trung, kiệt xuất thành một công ty niêm yết già cỗi. Tinh thần độc đáo mang tính cải tiến ban đầu sẽ dần phôi pha.

Nhưng chẳng dự đoán nào là đúng. Tôi rất mực tin tưởng rằng về cốt lõi, Google bây giờ vẫn là Google của những ngày đầu tiên, chỉ khác là quy mô lớn hơn.

Tại sao tôi dám khẳng định điều đó chỉ qua một đợt IPO? Vì Google đã can đảm mở lối đi riêng, không lần theo con đường lên sàn truyền thống của các công ty khác thời đó.

Trong thư ngỏ đính kèm bản cáo bạch, hai sáng đồng sáng lập Larry Page và Sergey Brin viết: "Google không phải là một công ty truyền thống. Chúng tôi cũng không định trở thành một công ty truyền thống".

Họ thẳng thắn cảnh báo nhà đầu tư tiềm năng rằng chúng tôi lựa chọn một hành trình rủi ro, cuối đường có thể là giải độc đắc, hoặc không gì cả.

Là người ném đá dò đường, con đường IPO của Google chỉ có thể được miêu tả bằng một từ: "Chông gai".

Thành lập năm 1998, Google mở rộng nhanh chóng. Số cổ đông vượt 500 người vào năm 2004, chúng tôi buộc phải công bố kết quả kinh doanh theo luật chứng khoán Mỹ. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc lên sàn.

Chúng tôi có 3 lựa chọn. Một là tái cấu trúc để số cổ đông giảm xuống dưới 500 người. Hai là nộp báo cáo tài chính, nhưng vẫn giữ mô hình công ty tư nhân. Ba là niêm yết.

Cuối cùng, chúng tôi lựa chọn phương án ba, nhưng không phải theo cách thông thường.